۱/۱۳/۱۳۹۲

سوهەیلا قادری: زۆرتر فکرەکانمان بەوە مەشغول بووە لە کارەکانمان‌دا لە هاورێ پیاوەکان نەمێنینەوە


avatar
دیدار لەگەڵ سوهەیلا قادری
ئامادەکردنی: تاهیر قاسمی
لەر ماڵپەری رۆژهەلات تایمز وەرگیراوە

رۆژهەڵات تایمز - دیمانە: لە چوارچێوەی ئەو دروشمانەی کە حیزبی دێموکراتی کوردستان بەر لە کۆنگرەی چواردەی خۆی بۆ پێکهێنانی گۆڕانکاری لە ناو حیزبەکەدا بەرزی کردبۆوە، بڕیاری دا تا لە رێگای میکانیزیمی هەڵاوارادنی پۆزەتیڤ، رێگا بۆ بەشداریی زیاتری ژنان لە بەڕیوەبەریی حیزبەکە دا خۆش بکا. ئەو میکانیزمەش کە بۆ یەکەم جار بوو لە ناو حیزبێکی کوردی دا سەبارەت بە ژنان هاتە ئاراوە، بوو بە هۆی ئەوە کە ژنان رێژەیەکی بەرچاو لە ئەندامانی کۆنگرەی چواردەی حیزبەکە پێک بێنن و دواتر هەر لە رێگای ئەو میکانیزمەوە ژمارەیەکی زیاتر لە ژنان بۆ رێبەرایەتیی حیزبەکە هەڵبژێردران.
بە مەبەستی تاتوێ کردنی ئاکامەکانی ئەو میکانیزمە و چاوخشاندن بە سەر کارنامەی تێکۆشانی ژنانی ناو رێبەریی حدک لە مەودای نێوان کۆنگرەی چواردەوە تا ئێستا، رۆژهەڵات تایمز کۆمەڵێک پرسیاری بەرەوڕووی ئەو ئەندامانەی رێبەریی کردەوە. ئەوەی خوارەوە وڵامەکانی سۆیلا قادری، ئەندامی جێگری کۆمیتەی ناوەندی و بەرپرسی یەکێتی ژنانی دێموکراتی کوردستانە.

لە کۆنگرەی چواردە دا لە رێگای پەیرەوکردنی ئیمتیازی هەڵاواردنی پۆزەتیڤ، ئێوە گروپێک لە ژنانی ناو حیزب توانیتان بچنە ناو کۆنگرەوە و دواتریش بەشێکتان بۆ کۆمیتەی ناوەندی هەڵبژێردران. ئێستا دوای تێپەڕبوونی نیزیک بە سێ ساڵ بەرهەمی ئەو ئیمتیازە چۆن هەڵدەسەنگێنی؟
سەبارەت بە میکانیزمى هەڵاواردنى پوزێتیڤ کە بۆ یەکەمجار بۆ کۆنگرەى 14 هاتە بەرباس، لە کۆنفرانسى پێشمەرگەکان دا نارەزایەتى خۆم لە پشتى تریبونەوە دەربرى. بەو هۆیەوە کە پێم وابوو بەو کارە توانایەکانى ژنان دەشاردرێنەوە و شایستە سالارى لە نێو ژناندا بوونى نابێ و بە هەر چونێک بێت چەند ژنێک دەبێ بچنە ریزى رێبەریەوە. بەڵام بە ئاوڕدانەوە لە فەرهەنگى کۆمەڵگاکەمان کە حیزبى ئێمەش هەڵقوڵاوى ئەو کۆمەڵگایەیە و بەردەوام سیستمى پیاوسالارى زاڵ بووە، هاتمە سەر ئەو قەناعەتە کە بۆ پڕ کردنەوەى ئەو بۆشاییە زۆرەى کە لە نێوان رادەی دەسەڵاتى پیاوان و چوونە پێشیان لە هەر بوارێک کە پێیان خۆش بووە، هەیە، دەبێ رێگایەک هەر بدوزرێتەوە. هەڵاواردنى پۆزێتیڤ، یەکێک لە رێگا هەرە پێشکەوەتووەکان بوو کە زۆربەى سیستمە دێموکراتى‌یەکانى دونیا کە دێموکراسى تێیان دا بەرقەرار بووە یا هەوڵی بۆ دەدەن، لەم میکانیزمە کەڵکیان وەرگرتوە و تا ئێستاش بەردەوامە. هەر بۆیە حیزبى دێموکراتیش بە دەکار کردنى ئەو میکانیزمە هەنگاوێکى بۆ هێنانە ریزى رێبەریى و کارى سیاسى بۆ ژنان هەڵێناوە کە من پێم وایە تا رادەیەک سەرکەوتوو بووە. بەڵام پێویستە فەرهەنگسازىی بۆ بکرێ کە لە داهاتوویەکى نە زۆر دووردا پێویستى بەم هەڵاواردنەش نەبێ و بەدەنەى حیزب بەو ئاستە گەیشتبن کە تا بەشدارى ژنان نەبێ، ئەو ئاستە لە سەرکەوتن و دێموکراسى کە ئامانجمانە، دابین نابێ. دیارە دەبێ لەو نیوەدا ژنانیش خۆیان پى بگەیەنن تا لەم رەوتە دوا نەکەون و دان بە تواناییەکانیان دابندرێ.

لەو ماوەیەدا ئێوە وەک ئەو گروپە لە ژنان تا چەند توانیتان کار بۆ چەسپاندنی زیاتری خواستەکانی ژنان لە ناو سەرکردایەتی حیزب دا بکەن؟
ئەوەندەى بۆمان کراوە کارمان بۆ بەرزکردنەوەى رۆڵى ژن لەم رێگەیەوە کە گرتومانەتە بەر، کردووە. ئەوەندەى ئاگاداریش بم لە دواى کۆنگرەى 14ى حیزبى دێموکراتى کوردستان دا هیندەی پرسى ژنان و گرنگى پێدان بە ڕاو و بۆچوونەکانیان دراوە تا ئێستاش لە مێژووی حیزبدا بێ وێنە بووە. ناشڵێم بە حەدى کافى گەیشتووە، بەڵام بە شاهیدیى زۆر کەس، پێشتر تەنانەت لە کۆبونەوەکانى کومیتەى ناوەندی دا پرسی ژنان یان هەر نەبۆتە باسى کۆبوونەوەکان یان زۆر بە دەگمەن بووە. بەڵام هەر دواى یەکەم پلینۆمى کومیتەى ناوەندی و لە تەقسیمى کاردا من ئەم جیاوازیەم لە نێوان کارى پێشنارکراو بۆ ژنان و پیاوان کە کادرى رێبەریى حیزبن نەبینى. دەکرێ بڵێم تا ئەو جێگایەى بۆمان کرابێ خواستى ژنانمان هێناوەتە بەرباس و پشتگیریمان لێ کردوە. تەنانەت ئەگەر زۆریش جێى نەگرتبێ، بۆتە باسى کۆبوونەوەکان تا بیرى لێ بکرێتەوە. دیارە لەمەوبەر لە رێبەریى حیزبدا تاک و تەرا نەبێ، ژنانێک نەبوون تا پرسى ژن بکەنە باسێک لە رێبەریى دا، تەبیعیشە کە تۆ رەنگت نەبوو، دەنگیشت نابى.

ئێوە وەک ئەو گروپە لە ژنان، تا چەند یەکگرتووییتان لە ناو دا بوو, ئایا وەک گروپ یان فراکسیۆنی ژنان لە کۆمیتەی ناوەندی دا کارتان کرد یان هەر یەک بە شێوەی تاک؟
دیارە ئێمە وەک گروپ یان فراکسیۆنێک کارمان نەکردوە و تا حەدێک بۆچوون و فکرەکانمان سەربەخۆ و جیاواز راگەیاندوە. دیارە ئەو یەک نەگرتوویەش دوو هۆى هەیە:
١- رێژەى ژنان لە رێبەرى دا کەم بووە و ئەو کەمەش کە بوون لە لاى یەک نەبوون کە بتوانن لەم بوارەدا ئاڵ و گۆڕى بیروڕا بکەن.
٢- یەکەم ئەزموونى ژنانیش بووە کە چەند کەسێک لە رێبەرى حیزبدا جێ بگرن و زۆرتر فکرەکانمان بەوە مەشغول بووە کە لە کارەکانمان و بەرپرسایەتێکانمان دا لە هاورێ پیاوەکانمان نەمێنینەوە.
بەڵام بە خۆشیەوە دواى ئەزمونى زیاتر لە دوو ساڵمان لەم ئۆرگانە بەرزەى حیزبدا وەک گروپى ژنانى نێو ریزى کومیتەى ناوەندیى دانیشتنێکى تایبەتیمان هەبى و بە یەک دەنگ و یەک قسە لەگەڵ کومیتەى ناوەندیى بدوێین و داواکاریەکانى خۆمان بە شێوەیەکى گەلاڵە کراو و لە چەند خاڵدا رابگەیەنین. هەروەها دەمانهەوێ بەردەوام بین و لە داهاتوودا کە ئەزموونى ژنان لەو بوارەوە زۆرتر دەبێ، تەبیعیە کە لە یەکەم ئەزموندا کە چەند ژن لەو ئاستەدا دەبیندرێ بەو شیوە فکرەکانیان کۆکراوە نەبى و ئەو چاوەروانیەش کە ژنان بە تایبەتى هەیانە بەراوردە نەکرێ. بە تێپەڕِینى زەمان و زیاتر چالاک بوونى ژنان و ڕۆڵ گێرانیان لە هەموو بوارەکانى ئەم خەباتەدا هەم ئەزموونە کۆکراوەکە زیاتر دەبێ، هەم دەکارکردنى ئەم ئەزموونەش بە بەرنامەتر دەبى.
ئەگەر ئەم بڕیارەى حیزبى دێموکرات سالانێکى زووتر درابا و بوارى بۆ ژنان خۆش کردبا، ژنى زۆر بە توانا لە ریزى ئەم حیزبەدا هەبوون کە رەنگە زۆریش سەرکەوتوو دەرکەوتبان.

پێتوایە تا چەند توانیتان تواناییەکانی ژنانی ناو حیزب پێشانی سەرکردایەتی و بەدەنە و بە گشتی خەڵک بدەن؟
ئەم پرسیارە هاوسەنگەران و هاوکارانمان دەتوانن وەڵامى بدەنەوە و قەزاوەتى لەسەر بکەن. ئێمە چ لە ئاستى رێبەریى و چ لە ئاستى کادر و پێشمەرگەدا ئەوەى بۆمان کرابێ کردوومانە. رازیى بوونیش شتێک نیە موتڵەق بى. بە بڕواى من وەک یەکەم ئەزموونى حیزب ئەوەى لە دەستمان هاتبێ کردوومانە و هەوڵى تەواویشى بۆ دەدەین کە ژنان لەو ئاستەدا سەرکەوتن بە دەست بێنن.

ئایا بەرنامەیەکتان بە دەستەوە بۆ ئەوەی رێژەی ژنان لە ناو سەرکردایەتی حیزبەکەتان لەوە زیاتر بکەن؟
زیاد کردنى رێژەى ژنان لە سەرکردایەتى دا گرنگ نی‌یە. چونکە چۆنیەتى گرنگە نەک چەندێتی. رەنگە بەشداریى کردنى ژنان لە کۆنگرەدا ئەو مەرجە ببەستێ کە ئایا رێژەى ژنان لە کومیتەى ناوەندیى دا زیاد بکرێ یا خێر، تەقویەت بکرێ لە بوارى توانایی‌و دەسەلات پێدان و فەرهەنگسازیى کە سەلاحیەتەکان وەک یەک دابەش بکرێن و ژنان لە ریزى پۆستى بریار بەدەست دابن و لە چارەنووسى سیاسى ئەو حیزبەدا ڕۆڵ بگێڕن.

جگە لە ناو سەرکردایەتی، لەو ماوەیەدا چیتان کرد بۆ ئەوەی رێژەی ژنانی ئەندام لە حیزبدا بەرز بێتەوە؟ تا چەند سەرکەوتوو بوون؟
بۆ جوابى ئەم پرسیارەت دەکرێ بڵێم لەو بوارەوە ئێمە هیچ بەرنامەیەکمان پێ نەبووە کە ئەم رێژەیە بەرز بکرێتەوە. بەڵام بە خۆشیەوە ژنان وەک ئەندام لە حیزبدا رێژەیان کەم نی‌یە. ئەوە کە تا چەند خۆیان ئامادە دەکەن بۆ وەها هەنگاوێکى گرنگ، ئەوە مەسەلەیە. گلەییەک بێ لە ژنان بە داخەوە کەمتر هەوڵى خۆ پى گەیاندن دەدن. ژنان دەبێ هەستى بڕوا بە خۆبوون لە خۆیاندا بە هێز بکەن و خۆ ڕابێنن کە رەنگە جارێک هەڵە لە کارەکانیان دا بکەن، ئەوە بۆ پیاوانیش دێتە پێش، گرینگ ئەوەیە بە ئیرادەى خۆت هەڵەکە راست بکەیتەوە.

وەک دوا پرسیار، بە سەرنجدان بە زاڵبوونی کولتوری پیاوسالاری لە ناو کۆمەڵگا و هەروەها لە ناو حیزبە کوردیەکان دا بە گشتی، سەرکردایەتی و بەدەنەی حیزبی ئێوە تا چەند ئێوەی وەرگرت و بۆ سەرکەوتن هاوکارتان بوون؟
حیزبى ئیمە زۆر دەمێکە دروشمى نەهێشتنى پیاوسالارى کردۆتە یەکیک لە دروشمە سەرەکیەکانى خۆی. دەکرێ بڵێم ئەو شێوە کە کارى بۆ کردووە کافى نییە و دەبێ هەموو کەلەبەرەکانى کۆمەڵگا پڕ بکاتەوە و قەناعەتیان پێ بێنێ.
لە سەرکردایەتى و لە بەدەنەى حیزبدا ئێمە ئەو هەستەمان کردووە کە ئەگەر ژنان قۆڵى هیمەت هەڵماڵین و نەترسن لە وەرگرتنى بەرپرسایەتى لە گەڵمانن و سەرکردایەتى حیزب ئەو کراوەییەیى تێدا بەدى هاتووە کە تا ژنان نەیەنە ریزى تیکۆشان و لە ریزى هەرە پێشەوەى ئەم خەباتە نەبن و لە سیاسەتگوزارى ئەو حیزبە دا بەشدار نەبن، وەک حیزبێکى ئەمڕۆیى و پێشکەوتنخواز سەیرى ناکرێ و لەگەڵ دروشمەکانى خۆى کە لە بەرنامەو پەیرەوى حیزبدا و لە هێڵە گشتىیەکاندا هاتووە یەک ناگرێتەوە. حیزبى ئیمەش دەبێ ئەو کەلێنە سیاسیە پڕ بکاتەوە..

بابەتی نوێ:

حیزب وەک سەنتەر، ستراتژیی حیزب وەک سەنتێز

سەردەمی ئێستا، سەردەمی بەئاگاهاتنەوەی هەرچی زیاتری نەتەوە بندەستەکانە. سەردەمی ‏هەوڵدانی بە کۆمەڵی کۆمەڵگا ژێردەستەکان بۆ سڕینەوەی سێبەری دا...