رۆژی ٢٤ی خاکەلێوە، تەرمی سومەیە فەیزوڵڵاپوور، کچێکی تازە پێگەیشتوو، لە ژێر پردی میراوای بۆکان و لە ناو گۆمیلکە ئاوێک دا دۆزرایەوە. ئەو ماوەی پتر لە حەوتوویەک بێ سەروشوێن بوو. هەوڵی بنەماڵەکەی بۆ دۆزینەوەی کچەکەیان بێ ئاکام مایەوە تا سەرەنجام خەڵک تەرمە بێ گیانەکەیان بە فڕێدراوی دۆزیەوە.
سومەیە فەیزوڵڵاپوور کچی بنەماڵەیەکی دەستەنگ و هەژاری شاری بۆکان بوو. بنەماڵەکەیان لە بنەڕەت دا لە ئاوایی یەکشەوەی ناوچەی فەیزوڵڵابەگیی بۆکانەوە بۆ ناو شار کۆچیان کردبوو تا بەڵکو بتوانن بە ئاسانی پارووە نانێک پەیدا بکەن. سومەیەش وێڕای دەرس خوێندن فەرش‌چنی دەکرد و لە پشووی هاوین دا کرێکاری دەسکەنە بوو. تا لەو رێگایەوە نەختێک لە باری قورسی سەر شانی باوک و بنەماڵەکەی سووک بکا.
سومەیە قوتابی پۆلی سێهەم لە دەبیرستانی شەڕەفی شاری بۆکان و لە رشتەی نەخشەکێشی دا دەرسی دەخوێند. ئەو وەک کچێکی بە ئیخلاق، بە چاوەدێر و ئینتزاماتی دەبیرستان هەڵبژێردرابوو. زۆر جار هاوکاریی هاوڕێ هاوپۆلەکانی دەکرد و هەوڵی دەدا لە ناخۆشی و تەنگ و چەڵەمەکانی ژیانیان دا یارمەتیدەریان بێ. لەوەش زیاتر هەڵسوڕ و چالاکێکی بە بڕشت بوو لە بەرامبەر بڵاوکردنەوەی مادە هۆشبەرەکان و گیرۆدەکردنی هاوپۆلەکانی بەو دیاردە ماڵوێرانکەرە.
سومەیە تەنیا کەس نەبوو کە کەوتە بەر دەستدرێژی
هەواڵەکان لە شاری بۆکانەوە دەڵێن هەتا ئێستا زیاتر لە دە کەس بەو جۆرەی سومەیە کەوتوونەتە بەر دەستدرێژیی ئەو لات و چەقۆکێشانەی کە ناویان وەک بکوژانی سومەیە هاتووە: رەسوڵ ک.، حەسەن ب.، عەبدوڵڵا د.، جەلیل ئا. و… بەڵام ئەوەی لەو نێوەدا جێگای پرسیارە، تەنیا ناوی کچێک هەیە کە تەرمەکەی بە کوژراوی دۆزرایەوە و هیچ ناوێکی دیکە بە دەست راگەیەنەرەکان نەگەیشتووە. ئەوەش وای کردووە کە گومان لەو ئامارە بکرێ. بەڵام هەڵسوڕێکی کۆمەڵایەتی لە شاری بۆکان پێی وایە کە راستە تا ئێستا چەندین کەس لە لایەن ئەو ملهوڕانەوە رفێندراون و وەک سومەیە دەستدرێژییان کراوەتە سەر بەڵام ئەوانی تر نەکوژراون. ئەو دەڵێ کە لە بەر عورفە کۆمەڵایەتیەکان و بۆ خاتری ئابڕووی خۆیان، بنەماڵەی ئەو قوربانیانە ئامادە نەبوون رووداوەکە گەورە بکەنەوە و بە جۆرێک لای خۆیان مەسەلەکەیان پووشبەسەر کردووە. بێگومان ئەگەر سومەیەش نەکوژرابا، بنەماڵەکەی حەولی دەدا رووداوەکە و دەستدرێژی بۆ سەر کچەکەیان لە بەر چاوی خەڵک بشارنەوە.
بۆچی سومەیە؟
وەک لە سەرەوە باس کرا، سومەیە وەک نمونەی کچێکی بە ئیخلاق، لە لایەن مامۆستاکانیەوە بە ئینتزامات و چاوەدێری دەبیرستان هەڵبژێردرابوو. وەک ئەرکی سەر شانیشی، ببوو بە بەرهەڵستکارێکی شێلگیر لە بەرامبەر بڵاو کردنەوەی مادە هۆشبەرەکان و گیرۆدەکردنی قوتابیان بەو مادە ماڵوێرانکەرە. لە سەر ئەوە چەندین جار هۆشداری پێ درابوو و هەڕەشەی لێ کرابوو. سەرچاوەیەک کە ئەو زانیاریانەی پێ دام بە تایبەتی ئاماژەی بە ناوی دوو کچ کرد کە هەڕەشەکانیان گەیاندۆتە سومەیە و شیمانە دەکرێ دەستیان لە گەڵ باندە لات و چەقۆکێشەکە تێکەڵاو بێ؛ فەرزانە ک. و پەریسا ق.
بەرپرسان ئەوەیان رەد کردۆتەوە کە سومەیە کەوتبێتە بەر دەستدرێژیی جنسی و ئەگەر ئەو ئیدیعایە راست بێ، ئەوە پتر ئەو شیمانەیە پشتراست دەکاتەوە کە ئامانجی ئەو کەسانە لابردنی بەربەست و رشتنی رق و تۆڵە کردنەوە لە هەوڵەکانی سومەیە بووە لە حاند پێشگرتنی لە بڵاوکردنەوە و پەرەپێدانی مادە هۆشبەرەکان لە قوتابخانە دا. دیاردەیەک کە بە ژینۆسایدی سپی ناوی دەرکردووە و دەگوترێ ئیتلاعات و سپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامی وەک سیاسەتی رەسمی و رانەگەیەندراوی دەسەڵات، راستەوخۆ دەستیان لە پەرەپێدان و ئاسانکاری بۆ پەرەپێدانی دا هەیە.
سەرچاوەکە کۆمەڵێک زانیاریی دیکەشی لە بابەت کەسایەتی و روانگەکانی سومەیە درکاند بەڵام بەو هۆیەوە کە پێیوابوو ئەگەری ئەوە هەیە لە سەر دۆسیەکەی شوێنی نیگەتیڤ بە جێ بێڵێ، داوای کرد جارێ لە بڵاوکردنەوەیان خۆ بپارێزین.
ئایا کۆماری ئیسلامی لەو رووداوەدا تاوانبارە؟
هەواڵدەریی چاوەدێری مافەکانی مرۆڤی کوردستان لە یەکەم رۆژدا کە هەواڵی داخرانی قوتابخانەکانی بۆکان دژ بەو کردەوەیەی نارد، ئاماژەی بە رەخنەی توندی دانیشتوانی شارەکە کرد بەرامبەر بە سیاسەت و هەڵسوکەوتی دوو فاقەی کاربەدەستانی کۆماری ئیسلامی لە هەمبەر چالاکوانانی سیاسی لە لایەک و لات و چەقۆکێشەکان لە لایەکی تر. ئەم روانگەیەی خەڵک لە دوا وتووێژی رۆژنامەنووس مەسعوود کورد پوور لە گەڵ دۆیچەوێلەش دا بە پشتبەستن بە دروشمەکانی خەڵک لە خۆپیشاندانە چەند هەزار کەسیەکەی رۆژی هەینیی رابردوو، ئاماژەی پێ کرا. کوردپوور لەم بارەوە وتی: خەڵک لە دروشمەکانیان دا (روو بە کاربەدەستانی دەسەڵات) دەیانگوت ئێوە لە کاتێک دا دەسبەجێ و بە پەلە هەڵدەکوتنە سەر چالاکێکی سیاسی و سزای دەدەن و حوکمێکی قورسی بەسەردا دەسەپێنن، چۆنە ناتوانن بەرەوڕووی چەند لات و چەقۆکێش ببنەوە؟!
دەگوترێ کە چەقۆکێشەکان کارمەندی شارەداریی بۆکانن و وەک هێزێکی سەرکوت، رۆژانە ئەرکی روخاندنی ئەو خانوبەرانەیان پێ بەڕێوە دەبەن کە هەژارانی شارەکە بە بێ ئیزنی شارەداری وەک سەرپەنایەک بۆخۆیان سازی دەکەن. ئەو دەنگۆیەش هەیە کە ئەو باندە و کەسانی هاوشێوەیان وەک هێزی بەسیج لە سەرکوتی نارەزایەتی و خۆپیشاندانی شارەکانی ئێران بە تایبەت خۆپیشاندانەکانی ساڵی ١٣٨٨ دا کەڵکیان لێ وەرگیراوە.
بە دوای خۆپیشاندانە بەرینەکەی رۆژی هەینیی رابردووی خەڵکی بۆکان، هێزەکانی کۆماری ئیسلامی چەندین کەس لە بەشدارانی خۆپیشاندانەکەیان دەستبەسەر کردووە کە لە ناویان دا کەسانی سەر بە بنەماڵەی فەیزوڵڵاپوور و لە سەرووی هەموانەوە رسوڵ فەیزوڵڵاپوور باوکی سومەیە بەرچاو دەکەون.
