ئەوە کە لەو چەند دە ساڵەدا ئەم حیزبە توانی لە قووڵایی خاکی باشووری کوردستان، لە پێدەشتەکانی کۆیە و جێژنیکان و... لە سای حکوومەتی هەرێمی کوردستاندا بمێنێتەوە، دەرەنجامی دوو هۆکار بوو:
یەکەم؛ ئەم جێگیربوونە خۆی دەرەنجامی پاشەکشەی ئەم حیزبە لە ئەنجامی مامەڵەیەکی نێوان سەرکردایەتیی هەرێمی کوردستان و کۆماری ئیسلامی بە ڕەزامەندیی ڕێبەری ئەم حیزبە بوو.
دووهەم؛ لەو ماوەیەدا ئەم حیزبە سەرئێشەی زۆر و گەورەی بۆ ڕێژیمی تاران نەبوو.
بەڵام شۆڕشی ژینا هاوکات کە ڕێژیمی کۆماری ئیسلامی هەڵتەکاند، سەبارەت بە حیزبەکانی کوردستانیش ئەم ڕێژیمەی تووشی ڕاچڵەکان کرد. سەرهەڵدانی شۆڕشێکی وەها بەرین لە کوردستانەوە کە بە ناوی "ناوەندی هاوکاریی حیزبەکانی کوردستانی ئێران"ەوە ڕێبەری دەکرا و هەموو ئێرانی تەنییەوە، ڕێبەرانی ڕێژیمی تووشی هەست بە مایەپووچی لە پیلان و پلانەکانیاندا کرد.
یەکگرتنەوەی حیزبی دێموکرات بە بێ ئەوەی بەرنامەی کورتخایەنی ئەم حیزبە بێ، پۆتانسیەلی شۆڕشێکی بەرینی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستاندا خوڵقاند. ڕاست چل ڕۆژ دوای ئەم یەکگرتنەوەیە بوو کە شۆڕشی ژینا لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان هاتە ئاراوە. لە ڕاستیدا حیزبی دێموکراتی دوای یەکگرتنەوە کە هێشتا نەیتوانیبوو خۆی دابڕێژێتەوە و نەپەرژابوو ئۆرگانەکانی یەک بخاتەوە، کەمترین ئامادەیی بۆ ڕێبەریکردنی وەها شۆڕشێک هەبوو. لە درێژماوەشدا دیتمان کە ئەو حیزبە بە کردەوە نەیتوانی کارێکی زۆر بۆ ئەم شۆڕشە بکا و بە هیچ جۆر لە ئاستی چاوەڕوانییەکانی خەڵک و شۆڕشگێڕانی شۆڕشی ژینادا دەرنەکەوت. بەڵام ئەوانە نەبوون بە هۆکار تا کۆماری ئیسلامی ئەو سەرهەڵدانە لە چاوی ئەم حیزبەدا نەبینێ. حیزبێک کە نیشان درا دوای دەیان ساڵ دابڕانی فیزیکی لە خەڵکەکەی، هەروا ڕەگی لە تان و پۆی کۆمەڵگای کوردستاندایە و لە ماوەی شۆڕشی ژینادا دەرکەوت کە هەروا حیزبی خۆشەویست و جێی هومێدی خەڵکی کوردستانە. وتنەوەی دروشمەکانی پشتیوانی لەو حیزبە لە خۆپێشاندانە هەزاران کەسییەکانی سەر شەقامەکانی کوردستان جارێکی دیکە ئەو ڕێژیمەی بە نیسبەت ئەم حیزبە ڕاچڵەکاندەوە و تێگەیشت کە هەموو بەرنامە سیاسی، سەربازی، ئەمنییەتی، تەبلیغی و سیخوڕییەکانی لە ماوەی سێ دەیەی ڕابردوودا دژ بەم حیزبە و بە گەلی کورد بڵقی سەر ئاو بوون. زانی کە بە تیرۆری ڕیبەران و ئەندامانی ئەو حیزبە، بە دوورخستنەوەی فیزیکیی حیزبەکە لە سنوورەکان، بە مەیداندان بە حیزبی پارچەکانی دیکەی کوردستان بۆ دزەکردنە نێو کۆمەڵگای ڕۆژهەڵاتی کوردستان بۆ پڕکردنەوەی جێگاکەی و، لەولاوەش بە تەبلیغات دژی حیزب و تەماح وەبەرنان و هەڵفریواندنی خەڵک نەک پێگەی ئەم حیزبەی لاواز نەکردووە بەڵکو زیاتر لە نێو دڵی خەڵکی کوردستاندا جێی بۆ خۆش کردووە. هەر بۆیەش لە جەرگەی شۆڕشی ژینادا دەستی لەو حیزبە نەپاراست و هەموو چاوەدێرێکی سیاسیش دەیزانی ئەگەر ئەم شۆڕشە کۆتایی بە تەمەنی نگریسی ئەم ڕێژیمە نەهێنێ و ئەگەر مۆڵەت بدەین ئەم دێوە نیوەگیانە خۆی لە ژێر باری شۆڕشدا ڕاست بکاتەوە و گیان بگرێتەوە، بە سەر حیزبی دێموکرات و حیزبەکانی دیکەی ڕۆژهەڵاتی کوردستانەوە ناچێ.
شکستی ئەو پلان و پیلانانە ڕێبەرانی سیاسی و ئەمنیەتیی کۆماری ئیسلامیی لێبڕاو کردووە کە دەبێ لانیکەم لە کورتخایەندا هەنگاوێکی دیکە پاشەکشە بەو حیزبە بکەن. هەنگاوەکەش ئەوەیە کە هیندەی بتوانێ پێشمەرگە لە شاخ، چەک لە پێشمەرگە و پێشمەرگە لەم حیزبە و لە حیزبەکانی دیکەش دابماڵێ. دوای ئەوە هەنگاوی دووهەم دێتە ئاراوە کە سرووشتییە لە هەنگاوی یەکەم بۆی ئاسانتر دەبێ. ئەویش ئەوەیە کە بە مەرەدی موجاهیدینی خەڵقی بەرێ و هیندەی بکرێ دوور و دوورتریان بخاتەوە. ڕێژیم دەزانێ بەو کارانە ئەم حیزبە تووشی گەورەترین شکستی مێژوویی خۆی دەکا و بزووتنەوەی نەتەوایەتی و نەوەی نوێی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان کە دینامیزمی سەرەکیی شۆڕشی ژینا و سەرهەڵدانەکانی داهاتوون، تا ساڵانێکی زۆر لە هەست و خوست دەخا.
بەکورتی ڕووداوەکانی یەکساڵی ڕابردووی پێوەندیدار بە حیزبی دێموکرات و ڕۆژهەڵاتی کوردستان، هەر لە ڕۆژی ڕاگەیاندنی یەکگرتنەوەی ئەم حیزبەوە تا سەرهەڵدانی بەرینترین ڕاپەڕین دژ بە کۆماری ئیسلامی و کوردستانیترین سەرهەڵدان لە مێژووی ئێراندا، سەرکردایەتیی ئەم حیزبەیان لە بەر دەم ساتەوەختێکی مێژووییدا داناوە تا بڕیارێکی چارەنووسساز لەسەر داهاتووی خۆی بدا و چارەنووسی خۆی بۆخۆی یەکلایی بکاتەوە. ئەم یەکلاییکردنەوەیەش شتێک نییە کە بە پاڕانەوە و خۆ فەقیرکردنەوە یان بە هەڕەشە و خۆ گیفکردنەوە لە پێدەشتەکانی باشووری کوردستان و لە بندەستی حکوومەتی هەرێمی کوردستانەوە جێبەجێ بکرێ.
