۱۱/۰۹/۱۳۸۸

جواب بۆ حه‌سه‌نی ئه‌یوبزاده‌

2009 12 16 - 13:59


به‌شی یه‌که‌م: ئه‌رێ حدک جیره‌خۆره‌ یان حه‌سه‌نی ئه‌یوب زاده‌
تاهیر قاسمی
وه‌ک بڵێی به‌رنامه‌یه‌کی درێژخایه‌نی بۆ دانابێ و باقی عومره‌که‌ی بۆ ئه‌وه‌ ته‌رخان کردبێ، به‌ بۆنه‌ و بێ بۆنه‌، به‌ هه‌ر چه‌ند حه‌وتوو جارێک حه‌سه‌نی ئه‌یوب زاده‌ به‌ کۆمه‌ڵێک‌ بوختان و درۆی کۆن و نوێوه‌‌ به‌ سه‌ر حیزبی دێموکراتی کوردستان و که‌سایه‌تی ناوداری ئه‌م حیزبه‌ و گه‌لی کورد مامۆستا عه‌بدوڵڵا حه‌سه‌ن زاده‌ دا ده‌ڕشێته‌وه‌. لازم نییه‌ هه‌موو جارێ بابه‌ته‌ به‌ ڕواڵه‌ت و له‌ راستیدا ته‌نیا به‌ سه‌رتیتر تازه‌که‌ی حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌ بخوێنیته‌وه‌. هه‌مووی هه‌ر یه‌ک قه‌وانه‌ که‌ به‌م دیواودیو دا لێی ده‌داته‌وه‌ و به‌ قه‌ولی کورد ده‌ڵێ چێشتی شه‌وێ بۆ نیوه‌رۆ و هی نیوه‌رۆش بۆ شه‌و گه‌رم ده‌کاته‌وه‌ و ده‌یهه‌وێ ده‌رخواردی خوێنه‌ری ساویلکه‌ی بدا.

شابه‌یتی هه‌موو نوسینه‌کانی ئه‌یوبزاده‌ گواستنه‌وه‌ی بنکه‌کانی حیزبی دێموکرات له‌ قه‌ندیله‌وه‌ بۆ ده‌شتی کۆیه‌ له‌ هاوینی ساڵی 1372ی هه‌تاوی و به‌ قسه‌ی ئه‌و به‌ بڕیاری ته‌کڕه‌وانه‌ی مامۆستا عه‌بدوڵڵا حه‌سه‌ن زاده‌یه‌‌. ره‌نگه‌ نه‌زانێ یان بۆی گرینگ نه‌بێ‌ که‌ ئه‌و کات مامۆستا نه‌ک سکرتێر به‌ڵکو جێگری سکرتێر ‌بووه‌ و له‌ حیزبی دێموکرات دا نه‌ک جێگری سکرتێر ته‌نانه‌ت سکرتێریش ناتوانێ به‌ ته‌نیا بڕیار له‌ سه‌ر مه‌سه‌له‌یه‌ک ئه‌ویشی بڕیارێکی وه‌ها گرینگ بدا. له‌ کاتی روودانی ئه‌و رووداوانه‌دا وا دیاره‌ کاک حه‌سه‌ن ئه‌وه‌نده‌ له‌ کوردستان و حیزبی دێموکرات بێ‌خه‌به‌ر بووه‌ که‌ نازانێ له‌ ناو ده‌فته‌ری سیاسی و کومیته‌ی ناوه‌ندیی ئه‌و کاتی حیزب دا، وه‌ک دواتر و له‌ به‌ره‌به‌ری کۆنگره‌ی ده‌ دا دیتمان، زۆرینه‌ی ئه‌ندامان له‌ گه‌ڵ فکر و بۆچوونه‌کانی مامۆستا نه‌بوون. که‌چی حه‌سه‌ن ئه‌یوب زاده که‌ دوای له‌تبوونی حیزب فیلی هه‌وای هیندستانی له‌ سه‌ر داوه‌‌،‌ له‌ حاڵێکدا بۆخۆی به‌ چه‌ند ساڵ پێشتر و له‌ گه‌رمه‌ی شه‌ڕی پێشمه‌رگه‌ دا به‌ره‌و ناوه‌ندی ئوروپا فیزماڵکی دایه‌، مامۆستا حه‌سه‌ن زاده‌ به‌ بڕیارده‌ری گواستنه‌وه‌ی بنکه‌کانی حیزب بۆ ده‌شتی کۆیه‌ ده‌ناسێنێ و هه‌ر به‌م بۆنه‌یه‌شه‌وه‌ توک و دوعای لێ ده‌کا. سه‌یریش ئه‌وه‌یه‌ ئه‌یوب زاده که‌ له‌ ژێر دروشمی "ئاوری سوور بێ و له‌ خۆم دوور بێ"، له‌ ناوه‌ندی ئوروپاوه‌ چوارپارچه‌ی کوردستانی بێ بستێک که‌م ناوێ و له‌م سۆنگه‌یه‌دا دۆست و دوژمنی وه‌به‌ر تۆپان داوه‌،‌ جێگیربوونی بنکه‌کانی حیزبی دێموکرات به‌ بڕیارێکی خائینانه‌ پێناسه‌ ده‌کا. له‌ حاڵێکدا ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ خیانه‌ت بێ، بۆخۆی به‌ چه‌ند ساڵ زووتر و به‌ چه‌ند قات زیاتر ئه‌و خیانه‌ته‌ی به‌ شۆرشی کورد کرد. هاوکات به‌ پێویستیشی نازانێ جارێک له‌ ویژدانی خۆی بپرسێ ئه‌رێ ئه‌گه‌ر عه‌بدوڵڵا حه‌سه‌ن زاده‌ ئه‌و خیانه‌ته‌ی به‌ حیزبی دێموکرات کرد، ئه‌ی کێ هه‌مان خیانه‌تی به‌ حیزبه‌کانی دیکه‌ی کوردستانی ئێران و ته‌نانه‌ت سه‌رانسه‌ری ئێران کرد؟! عه‌بدوڵڵا حه‌سه‌ن زاده‌یه‌ک که‌ له‌ ناو حیزبه‌که‌ی خۆیشی دا نیوه‌ی ئه‌ندامانی رێبه‌ری له‌ گه‌ڵ نه‌بوون، تۆ بڵێی ئه‌وه‌نده‌ی ده‌ست به‌ سه‌ر لایه‌نه‌کانی دیکه‌ش دا رۆیشتبێ؟!

وه‌ک باسم کرد، حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌ به‌ هه‌ر ماوه‌ جارێک، به‌ هێندێک که‌م و زیاده‌وه‌ ده‌ست ده‌کاته‌وه‌ به‌ په‌ڵخوڕ کردنه‌وه‌ی درۆ و ده‌له‌سه‌کانی خۆی. ئه‌وه‌ی له‌ دوا بابه‌تی ناوبراودا به‌ ناوی "دوو جینایه‌ت، دوو دادگا، دوو قه‌رار"، بۆ من جێگای سه‌رنج بوو، شادرۆیه‌کی دیکه‌ی ئه‌و به‌ڕێزه‌یه‌. ئه‌یوب زاده‌ که‌ زه‌مانێک له‌ نه‌بوونی قازی له‌ ناو حیزبی دێموکرات دا ببوو به‌ بڵقاسم و ئێستاش به‌و پاشخانه‌وه‌ پاشگری مافناس به‌ دوای ناوه‌که‌ی خۆیدا ڕاده‌کێشێ، ره‌خنه‌ له‌ قازیه‌کانی دادگای میکونوس ده‌گرێ و ده‌ڵێ له‌ سه‌ر جێگه‌ و شوێنی دوکتور سه‌عید، ئه‌وه‌ "مه‌لا عه‌وڵا" بووه‌ که‌ راپۆرتی به‌ تیرۆریسته‌کانی کۆماری ئیسلامی داوه‌!! کاتی زۆر و قسه‌ی مفت و ماڵپه‌ڕی ئینترنێتیی مفت، سروشتیه‌ که‌ ده‌بێ که‌سایه‌تیشی بۆ هه‌رزان بکه‌ی. به‌ڵام ئه‌وه‌ی بۆ خوێنه‌ر جێگای پرسیاره‌، ئه‌وه‌یه‌ که‌ ئاخۆ چ شتێک وا له‌ حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌ی خۆ به‌ قازی زان ده‌کا که‌ ئاوا بێ په‌روا خه‌رمانی که‌سایه‌تی خۆی به‌ ئاودا دا؟ وڵامی ئه‌و پرسیاره‌ ده‌بێ له‌و چه‌ند ئه‌گه‌ره‌ی خواره‌وه‌دا بدۆزرێته‌وه‌:

1- حه‌سه‌ن ئه‌یوب زاده‌ ده‌بێ رقێکی زۆری له‌ مامۆستا عه‌بدوڵڵا حه‌سه‌ن زاده‌ ‌بێ. ئه‌وه‌ بێگومان یه‌که‌م وڵامه‌ که‌ به‌ زیهنی هه‌ر خوێنه‌رێکی نووسراوه‌کانی ئه‌و به‌ڕێزه‌دا گوزه‌ر ده‌کا. ئه‌وه‌ش تا راده‌یه‌ک راسته‌. چه‌ند ساڵ له‌وه‌ پێش له‌ وڵامی ره‌خنه‌یه‌کی حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌ دا که‌ پێوه‌ندی به‌ کۆماری کوردستان و جۆری خوێندنه‌وه‌ی ئه‌و بۆ کۆمار له‌ به‌رامبه‌ر روانگه‌ی حیزبی دێموکرات هه‌بوو، مامۆستا حه‌سه‌ن زاده‌ به راگرتنی حورمه‌تی قه‌ڵه‌م به‌ڵام که‌مێک به‌ ره‌قی وڵامی دایه‌وه‌. له‌ ناو وڵامه‌که‌‌ی مامۆستا دا به‌ تایبه‌ت رسته‌ی "خۆش خه‌به‌ر بی"، دڵی ئاغای ئه‌یوبزاده‌ی بریندار کرد. به‌ڵام ئه‌وه‌ هه‌موو ماجه‌راکه‌ نییه‌. چونکه‌ رسته‌یه‌ک ئه‌گه‌ر زۆریش توند و بریندارکه‌ریش بێ، هه‌ڵناگرێ ئه‌وه‌نده‌ی خۆ پێوه‌ سه‌غڵه‌ت بکه‌ی و به‌ سه‌دان لاپه‌ڕه‌ وڵامی بده‌یته‌وه‌. به‌تایبه‌ت که وه‌ك نزیکانی هه‌ردووکیان باسی ده‌كه‌ن تا که‌مێک پێش ئه‌و ماجه‌رایه هه‌ردووک لا زۆر رێزی یه‌كتریان گرتبوو.

2- ئه‌گه‌ری دووه‌م له‌ وه‌ها هه‌ڵوێستێک دا ئه‌وه‌یه‌ که‌ مرۆڤ پێوه‌ندی به‌ ده‌زگا سیخوریه‌کانی کۆماری ئیسلامیه‌وه‌ هه‌بێ و له‌ ژێر رێنماییه‌کانی ئه‌واندا قۆڵی بۆ ته‌خریب و روخاندنی جێگری دوکتور قاسملوو هه‌ڵکردبێ. واته‌ وه‌کچۆن کۆماری ئیسلامی دوکتور قاسملووی له‌ باری فیزیکیه‌وه‌ تیرۆر کرد، ئه‌مجار گه‌ره‌کیه‌تی جێگره‌که‌ی له‌ باری که‌سایه‌تیه‌وه‌ تیرۆر بکا. ئاخر کۆماری ئیسلامی -و ره‌نگه‌ خه‌ڵکی دیکه‌ش- به‌و راستیه‌ گه‌یشتووه‌ که‌ بیری دوکتور قاسملوو به‌ تیرۆری ئه‌و پتر په‌ره‌ی گرت و ئه‌وه‌ش زیاتر له‌ رێگای که‌سانێکی وه‌ک حه‌سه‌ن زاده‌وه‌ بوو. که‌وابوو ئه‌مجاره‌ ده‌بێ که‌سایه‌تی ئه‌و که‌سانه‌ تیرۆر بکا که چ له‌ باری فیزیکی و چ له‌ باری فکریه‌وه‌‌ نیزیکترین که‌س له‌ دوکتور قاسملوو و په‌ره‌پێده‌ری سه‌ره‌کی بیر و هزری ئه‌و بوون. به‌م جۆره‌ خه‌وش ده‌که‌وێته‌ سه‌ر بیر و که‌سایه‌تی خودی دوکتور قاسملووش. ئه‌وان پێیانوایه ئه‌و کاره‌ ته‌نیا‌ له‌ ده‌ست مۆره‌یه‌کی سووتاوی ئوروپا نشین دێ. هه‌ڵبه‌ت ئه‌وه‌ ته‌نیا فه‌ڕزییه‌‌یه‌که‌. زۆریش گوناح نیه ئینسان فکری بۆ فه‌رزییه‌ی ئاوا بچێ له‌باره‌ی که‌سێکدا (ئه‌یوبزاده) که بۆخۆی یه‌کێک له رێبه‌رانی هه‌ره دڵسۆزی کورد و سه‌رجه‌م رێبه‌رایه‌تی و کادر و پێشمه‌رگه‌کانی حیزبه‌که‌ی به مۆره و دارده‌ستی کۆماری ئیسلامی ناو ده‌با.

3- به‌شێکی زۆری قسه‌کانی ئه‌یوبزاده‌ له‌ رواڵه‌تدا وا نیشان ده‌ده‌ن که‌ ناوبراو له‌ به‌رامبه‌ر مامۆستا حه‌سه‌ن زاده‌ دا د‌یفاع له‌ دوکتور قاسملوو ده‌کا. وه‌ک بڵێی ئه‌و دوانه‌ به‌ خۆیان نه‌زانیبێ و هه‌ر له‌و کاته‌دا که یاری غاری یه‌کتر بوون، دوژمنیش بوون! به‌ڵام ئه‌وه‌ش به‌و چه‌ند هۆیه‌ی خواره‌وه‌ ناتوانن هۆکاری ئه‌و هه‌موو رک و کینه‌ی ناوبراو بن:

أ‌- حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌ له‌ گه‌ڵ زیندووی دوکتور قاسملوو نه‌یار بوو. وتاره‌ رادیۆییه‌کانی ناوبراو له‌ رادیۆی رێبه‌رایه‌تی شۆرشگێڕی ئه‌و کاتدا به‌ دژی دوکتور قاسملوو گه‌واهی ئه‌و راستیه‌ ده‌ده‌ن. که‌وابوو ناکرێ بڵێین ئه‌و خۆشه‌ویستیه‌ دوای مه‌رگی دوکتور قاسملوو 180 ده‌ره‌جه‌ وه‌رسوڕاوه‌ و ئێستاش ئه‌وه‌نده‌ی گوڵ کردووه‌ که‌ ئاماده‌یه‌ به‌ سه‌دان لاپه‌ڕه‌ له‌ په‌سنی دوکتور قاسملوو دا بنوسێ.

ب‌- ئه‌گه‌ر فه‌ڕز بکه‌ین که‌ خۆشه‌ویستی ئه‌یوبزاده‌ بۆ دوکتور قاسملوو، به‌ دوای مه‌رگی دا سه‌ری هه‌ڵداوه‌، ئه‌وه‌ چ خۆشه‌ویستیه‌که‌ که‌ له‌ رێگای هێرش و بێ‌ڕێزی به‌ جێگر و هاوڕێ وه‌فاداره‌که‌ی دوکتور قاسملوو ده‌رده‌بڕدرێ؟! بێگومان ئه‌وه‌ش رێی تیناچێ و ده‌بێ هۆیه‌که‌ له‌ جێیه‌کی دیکه‌دا بدۆزینه‌وه‌.

ت‌- ره‌نگه‌ ئه‌یوبزاده‌ بیهه‌وێ به‌وه‌ تێی هه‌ڵبێنێته‌وه‌ و قه‌ره‌بووی هه‌ڵه‌کانی رابردووی خۆی له‌ به‌رامبه‌ر دوکتور قاسملوودا بکاته‌وه‌. ئه‌وه‌ش تا راده‌یه‌ک رێی تێده‌چێ. چونکه‌ سروشتیه‌ که‌ بۆ ته‌زاهور به‌ خۆشه‌ویستی دوکتور قاسملوو ده‌بێ له‌ عه‌بدوڵڵا حه‌سه‌ن زاده‌ گوزه‌ر بکه‌ی. ئاخر که‌م که‌س بووه‌ به‌ راده‌ی حه‌سه‌ن زاده له دوکتور قاسملوو نیزیک و یارمه‌تیده‌ری بووبێ. له‌ روانگه‌ی که‌سانی وه‌ک حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌وه‌‌‌ ئاسانترین رێگا بۆ خۆ به‌ نیزیک نیشاندان‌ له‌ دوکتور قاسملوو ئه‌وه‌یه‌ که‌ بڵێی ئه‌وانه‌ی لێی نیزیک بوون دوژمنی بوون و به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌وانه‌ش که‌ نه‌یاری بوون، دۆستی بوون!

به‌ڵام له‌ راستیدا هۆکاری سه‌ره‌کی ئه‌و نوسینانه‌ نه‌ به‌ ته‌نێ بۆ رک و کینی نووسه‌ره‌که‌ له‌ مامۆستا حه‌سه‌نزاده‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ و نه فڕی‌ به‌ خۆشه‌ویستی بۆ دوکتور قاسملوو هه‌یه‌. به‌پێی زانیاری سه‌ر‌چاوه نزیک و باوه‌ڕپێکراوه‌كان، داستانه‌که‌ له‌وه‌وه‌ ده‌ستی پێکرد که له‌ جه‌رگه‌ی کێشه‌ ناوخۆییه‌کان و ماوه‌یه‌ک پێش له‌تبوونی حیزبی دێموکڕات حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌ له‌ چه‌ندین قسه و نووسراوه‌ی خۆی‌دا رایگه‌یاند‌ که مام جه‌لال ده‌ستی له‌ تیرۆری دوکتور قاسملوودا هه‌بووه‌. ئه‌وه‌ش سه‌ره‌تای سیناریۆیه‌ک بوو که‌ له‌ لایه‌ن جیناحی مسته‌فا هیجری و له رێگای یه‌كێک له ئه‌ندامانی رێبه‌ری حدکا که به‌رپرسی به‌شی ئه‌منییه‌تی ئه‌و حیزبه‌ش بوو، ‌له‌ سه‌ر حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌ دارێژرا. ئه‌ویش به‌ چه‌ند مه‌به‌ست:

1- ئه‌یوبزاده‌ له زۆر کۆنه‌وه رقێکی قووڵی له بنه‌ماڵه‌ی موهته‌دی داگرتووه. نیزیکی بنه‌ماڵه‌ی موهته‌دی له‌ شه‌خسی مام جه‌لال وای کردووه‌ که‌ رک و کینی ئه‌یوبزاده‌ مام جه‌لالیش بگرێته‌وه‌. ئه‌وه‌ش هۆکاری سه‌ره‌کیی دژایه‌تی حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌ له گه‌ڵ مام جه‌لاله‌. به‌و پێیه هه‌ر که‌س به دۆستی مام جه‌لال بناسرێ، ئه‌وا به‌شه‌ رقی ئه‌یوبزاده‌ی به‌ سه‌ردا ده‌به‌شێته‌وه‌. جیناحی هیجریش که‌ پێیانوابوو مام جه‌لال دۆستی نیزیکی حه‌سه‌نزاده‌یه‌، پێویستیان به‌ که‌سێک هه‌بوو بۆ هێرش کردنه‌ سه‌ر مام جه‌لال که‌ پێشینه‌ی ئه‌ندامه‌تی له‌ رێبه‌رایه‌تی شۆرشگێڕی پێشووی هه‌بێ. جا چ له‌وه‌ باشتر که‌ ئه‌ندامی مه‌رکه‌زیه‌تیش بووبێ. واته‌ له‌و رێگایه‌وه‌ به‌ جۆرێک ینک و مام جه‌لال له‌ شه‌خسی عه‌بدوڵڵا حه‌سه‌نزاده‌ و هاوڕێکانی که‌ ئه‌و کات نوێنه‌رایه‌تی باڵی نارازی له‌ ناو حدکایان ده‌کرد، دڵکرمێ بکا.
2- له‌ جه‌رگه‌ی ناکۆکیه‌کانی ناوخۆی حیزبی دێموکرات، کاک مسته‌فا هیجری و هاوڕێکانی پێویستیان به‌ که‌سێک هه‌بوو که‌ پێشتر له‌ ناو رێبه‌رایه‌تی شۆرشگێڕ دا بووبێ و دژ به‌ مامۆستا حه‌سه‌ن زاده‌، که‌ به‌ قه‌ولی ئه‌و به‌ڕێزانه‌ ئه‌وانی هێنابۆوه‌، دوژمنایه‌تی بکا. واته‌ له‌و رێگایه‌وه‌ ده‌یانویست به‌ره‌یه‌کی دیکه‌ی شه‌ڕ له‌ دژی حه‌سه‌نزاده‌ بکه‌نه‌وه‌ و شاعیر گوته‌نیش له‌و شه‌ڕه‌دا "له‌ هه‌ر لایه‌ک بکوژرێ، سوودی ئیسلامه‌". که‌وابوو حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌ مۆره‌یه‌کی گونجاو بوو بۆ ئه‌و سیناریۆیه‌. دیاره‌ ئه‌وان حه‌ولیان دا که‌سانی دیکه‌ش هه‌ر له‌و پێڕه‌ به‌ دژی مامۆستا زه‌ق بکه‌نه‌وه و ته‌نانه‌ت شاشه‌ی میدیاکانی خۆشیان بۆ ماوه‌یه‌کی زۆر له‌ ئیختیار نان،‌ به‌ڵام سه‌رنه‌که‌وتن.

ئه‌وه‌ بوو که‌ به‌ دوای بڵاو بوونه‌وه‌ی قسه‌ و گریمانه‌کانی ئه‌یوبزاده‌ له‌سه‌ر مام جه‌لال، وه‌ک سه‌د مێشیان له‌ کونێکدا دیبێته‌وه‌ خێڕا له‌ لایه‌ن کارناسه‌ پایه‌به‌رزه‌که‌ی ئه‌منیه‌تی حدکاوه‌ پێوه‌ندی له‌ گه‌ڵ حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌ گیرا و پێی راگه‌یه‌ندرا که‌ به‌ هیچ جۆر نه‌یه‌ته‌وه‌ بۆ باشووری کوردستان، چونکه‌ یه‌کێتی نیشتمانی و شه‌خسی مام جه‌لال بڕیاری تیرۆر کردنی ئه‌یوبزاده‌یان داوه‌. ئه‌وه له حاڵێکدا بوو که به‌پێی زانیاری نزیکانی ئه‌یوبزاده ناوبراو له ته‌واوی ئه‌و ماوه‌یه‌دا نیازی سه‌فه‌ر بۆ کوردستانی نه‌بووه. له‌و کاته‌ به‌ دواوه‌ به‌رپرسه‌که‌ی حدکا بێوچان پێوه‌ندی له‌ گه‌ڵ ئه‌یوبزاده‌ دا هه‌بووه‌ و ته‌نانه‌ت کاتێک که‌ سه‌ردانی ده‌ره‌وه‌ی وڵاتی کرد، به‌ تایبه‌تی و به‌ ده‌ستی پڕه‌وه‌ سه‌ردانی مامۆستا گورانیشی کرد! چونکه‌ لایه‌کی قه‌زیه‌که‌ پێوه‌ندی به‌ باری ئابووری حه‌سه‌ن ئه‌یوبزاده‌وه‌ هه‌یه‌. ناوبراو ماوه‌یه‌کی زۆره‌ بێکاره‌ و پووڵی سۆسیالیش به‌ش ناکا و سروشتی‌یه‌ که‌ کاک مسته‌فا و هاوڕێکانیشی پوڵێکی زۆر و مفتیان بۆ ماوه‌ته‌وه‌ که‌ ده‌توانن له‌و رێگایه‌دا‌ خه‌رجی بکه‌ن.

ئه‌یوبزاده‌‌ له‌ نوسراوه‌که‌یدا حدک به‌ جیره‌خۆر وه‌سف ده‌کا. دیاره‌ ئه‌وه‌ له‌و ده‌گمه‌ن قسانه‌ی کا حه‌سه‌نن که‌ قسه‌ی زۆر ناراست نین‌، چونکه سه‌رجه‌م حیزبه‌ کوردیه‌کانی پارچه‌کانی دیکه‌ی کوردستان هه‌ر هه‌موویان و سه‌رجه‌م کۆڕ و کۆمه‌ڵه سیاسی و روناکبیرییه ره‌سمییه‌کان که له‌ باشووری کوردستان جێگیرن، مانگانه‌ یارمه‌تی له‌ حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان وه‌رده‌گرن که هه‌قیش وایه هه‌ر وابێ. وا دیاره ئه‌یوب زاده ئاگای لێ نیه که له‌و سه‌رده‌مه‌‌دا که دوکتور قاسملوو سکرتێر و حه‌سه‌ن زاده جێگر سکرتێر بوو چه‌نده یارمه‌تی ماڵی به یه‌كێتی نیشتمانی کرا. هه‌رچییه‌ك بێ ئاغای ئه‌یوب زاده که خه‌ڵک به جیره‌خۆر ناوزه‌د ده‌کا، پێیوایه‌ که‌س ئاگای له‌ خۆی نییه‌ که‌ چۆن سه‌رقه‌ڵه‌مانه‌ بۆ نووسراوه‌کانی وه‌رده‌گرێ و قه‌ڵه‌مفرۆشی ده‌کا. ئه‌گه‌ر به حیسابی بوختان و بێحورمه‌تیه‌كانی ئه‌یوب زاده بێ، له‌ راستیدا ئاغای ئه‌یوبزاده بۆخۆی نه‌ک هه‌ر جیره‌ خۆره، به‌ڵکو‌ جیره‌ له‌ جیره‌خۆر وه‌رده‌گرێ.

ماویه‌تی ...

۵/۱۱/۱۳۸۷

حدکا له‌ به‌ره‌به‌ری کۆنگره‌ی چواردەی دا

هه‌ر وه‌ک ده‌زانین حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران له‌ به‌ره‌به‌ری کۆنگره‌ دایه‌ و ره‌نگه‌ تا حه‌وتووی داهاتوو چوارده‌هه‌مین کۆنگره‌ی خۆی ده‌ست پێبکا.

ئه‌گه‌رچی زۆربه‌ی خاوه‌ن رایان له‌ سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ن که‌ کۆنگره‌ ناتوانێ ئاڵوگۆڕێک له‌ پێکهاته‌ی رێبه‌ریی و سیاسه‌ته‌کانی تا ئێستای حیزبه‌که‌دا پێکبێنێ، به‌ڵام دیسانیش وه‌ک کۆنگره‌ی له‌مێژینه‌ترین و به‌هێزترین حیزبی کوردستانی ئێران هه‌ستیاریی خۆی هه‌یه‌ و له‌ چاوه‌روانی خه‌ڵک بێ بێبه‌ش نییه‌. 

ئه‌گه‌ر ئاوڕێک له‌ روداو و پێشهاته‌کانی نێوان کۆنگره‌ی رابردوو و ئێستای حیزبه‌که‌ بده‌ینه‌وه‌، ده‌بینین که‌ له‌ مه‌ودای نێوان ئه‌م دوو کۆنگره‌یه‌دا، ئه‌گه‌رچی حدکا کۆمه‌ڵێک پێشڤه‌چوونی به‌ خۆیه‌وه‌ بینیوه‌، به‌ڵام له‌وه‌ گرینگتر گه‌لێک رووداوی نیگه‌تیڤی به‌سه‌ردا هاتووه‌ که‌ له‌سه‌ر چاره‌نووسی ئه‌مڕۆ و سبه‌ینێی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان بێ ته‌ئسیر نابن.   

له‌ گرینگترین پێشکه‌وتنه‌کانی حدکا له‌ ماوه‌ی چوارساڵی رابردوودا ده‌کرێ ئاماژه‌ به‌ دانانی ته‌له‌ڤزیۆنی تیشک بکه‌ین و سه‌ره‌رای که‌موکوریه‌کانی به‌ ده‌سکه‌وتێکی گرینگیی ئه‌و ماوه‌یه‌ی دابنێین. وێڕای ئه‌وه‌ش دامه‌زرانی کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌کانی ئێرانی فیدراڵ ئه‌گه‌رچی گه‌لێک پرسیاری له‌سه‌ره‌ به‌ڵام دیسانیش یه‌کێکی تر له‌ ده‌سکه‌وته‌کانی چوارساڵی رابردووی حدکایه‌. هه‌ڵکشانی پله‌ی ئه‌ندامه‌تی له‌ ئه‌نترناسیۆناڵی سوسیالیستیش ئه‌گه‌رچی شوێنه‌وارێکی ئه‌وتۆی به‌سه‌ر قورسایی حیزبه‌که‌ له‌ ئاستی نێونه‌ته‌وه‌یی دا نابێ، به‌ڵام دیسانیش ناکرێ وه‌ک ده‌سکه‌وتێک سه‌یری نه‌کرێ. له‌پاڵ ئه‌م سه‌رکه‌وتنانه‌دا به‌ڵام حدکا له‌ ماوه‌ی چوار ساڵی رابردووی تێکۆشانی خۆیدا گه‌لێک رووداوی نیگه‌تیڤی به‌سه‌ردا هاتووه‌ و له‌ زۆر بواراندا نوشستی هێناوه‌. هه‌ر له‌ هه‌ڵه‌ سیاسییه‌ به‌ کۆمه‌ڵه‌کانه‌وه وه‌ک رێککه‌وتن له‌ گه‌ڵ زۆر لایه‌نی جێگای پرسیار‌ بگره‌ تا هه‌ڵه‌ یه‌ک له‌ دوای یه‌که‌کانی سکرتێری گشتی چ به‌ پێوه‌ندیه‌ تایبه‌تیه‌کانی خۆی و چ به‌ لێدوانه‌ پڕ له‌ هه‌ڵه‌کانی له‌ سه‌ر میدیا ئازاد و حیزبیه‌کان و چ به‌ ناوه‌رۆکی ئه‌و وتارانه‌ی که‌ وه‌ک وتاری مانگانه‌ و ... بڵاوی ده‌کردنه‌وه‌، پرستیژ و متمانه‌ی حیزبه‌که‌یان تا ئاستێکی به‌رچاو له‌ ناو خه‌ڵکدا دابه‌زاند.  به‌ڵام له‌ هه‌مووی ئه‌وانه‌ گرینگتر حدکا له‌ ماوه‌ی چوارساڵی رابردوودا تووشی قه‌یرانێکی قوڵی ته‌شکیلاتی بۆوه‌ که‌ له‌ ئه‌نجامدا به‌شێکی به‌رچاو له‌ ته‌شکیلاته‌که‌ی لێ جیا بۆوه‌ و سه‌ره‌نجام حیزبێکی هاوشێوه‌ی خۆی به‌ ناوی حیزبی دێموکراتی کوردستان – ئێران و دواتریش به‌ ناوی حیزبی دێموکراتی کوردستانی له‌ په‌نا قوت بۆوه‌. حیزبێک که‌ وێڕای له‌خۆ گرتنی به‌شێکی به‌رچاو له‌ ته‌شکیلاتی حیزبه‌که‌ له‌ سه‌رانسه‌ری دنیادا، به‌شی هه‌ره‌ زۆری کادره‌ به‌ ئه‌زموون و ناسراوه‌کانی چ له‌ ئاستی رێبه‌ریی و چ له‌ ئاستی به‌ده‌نه‌ی حیزبه‌که‌ی له‌ ده‌وری خۆی کۆکرده‌وه‌. به‌م جۆره‌ له‌ پاڵ حدکا دا حدک وه‌ک هێزێک هاته‌ ناو ساحه‌ی سیاسیی رۆژهه‌ڵاتی کوردستانه‌وه‌ و سه‌ره‌رای بێده‌ره‌تانی ماڵیی و ... توانی له‌ زۆر بواراندا شان له‌ شانی بدا و به‌ سه‌رنجدان به‌ په‌یره‌وکردنی سیاسه‌تی بایکۆت له‌ سه‌ری‌، له‌ کۆڕ و کۆبوونه‌وه‌ نێونه‌ته‌وه‌یی و کوردستانی و ئێرانیه‌کاندا بو به‌ مووی به‌ر لووتی حدکا. 

حدکا که‌ ماوه‌ی پتر له‌ یه‌ک ده‌هه‌ بوو له‌ ناو خۆیدا دوو جه‌ناح بوو، سه‌ره‌نجام به‌ دوای کۆنگره‌ی 13دا جه‌ناحی خاوه‌ن ده‌سه‌ڵاتی به‌ر له‌ کۆنگره‌ جیابوونه‌وه‌ی خۆی له‌ جه‌ناحی خاوه‌ن ده‌سه‌ڵاتی دوای کۆنگره‌ راگه‌یاند. به‌ڵام ئه‌م جیابوونه‌وه‌یه‌ کۆتایی ئیختلافاتی ناوخۆیی ئه‌م حیزبه‌ نه‌بوو. له‌ لایه‌ک هه‌موو ئه‌وانه‌ی سه‌ر به‌ جه‌ناحی بێ ده‌سه‌ڵاتی دوای کۆنگره‌ بوون، به‌ هۆکاری جۆراوجۆر له‌ گه‌ڵ جه‌ناحه‌که‌یان نه‌که‌وتن و جیا نه‌بوونه‌وه‌. له‌ لایه‌کی دیکه‌ش جیابوونه‌وه‌ی ئه‌م جه‌ناحه‌، ده‌رفه‌تی بۆ به‌شێک له‌ هاوجه‌ناحه‌کانی پێشوو له‌ باڵی ده‌سه‌ڵاتداری دوای کۆنگره‌ خۆش کرد تا ئاوڕێک له‌ ئاکار و کرداری خۆیان و جه‌ناحه‌که‌یان له‌و کێشه‌ نێوخۆییانه‌دا بده‌نه‌وه‌ و سه‌نگی خۆیان له‌ تاوانی لێکجیابوونه‌وه‌که‌ به‌ ئه‌ستۆ بگرن. وێڕای ئه‌وه‌ش سیاسه‌ت و ئاخاوتن و نوسینه‌ پڕ له‌ هه‌ڵه‌ و په‌ڵه‌کانی سکرتێریی گشتی به‌ پێچه‌وانه‌ی ده‌وروبه‌ره‌کانی سکرتێر، نه‌یتوانی ئه‌و که‌سانه‌ بێده‌نگ بکا و به‌م جۆره‌، ئه‌ندامانی کۆنگره‌ی چوارده‌ی حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران که‌ بڕیاره‌ له‌ چه‌ند رۆژی داهاتوودا ده‌ست پێبکا، به‌ دوو جه‌ناحه‌وه‌ ده‌چنه‌ ناو کۆنگره‌وه‌ که‌ من به‌ دوو جه‌ناحی راستی موحافزه‌کار و جه‌ناحی ریفۆرمخواز پێناسه‌یان ده‌که‌م. 

جه‌ناحی راستی موحافزه‌کار که‌ له‌ لایه‌ن شه‌خسی سکرتێر و جێگره‌که‌یه‌وه‌ هیدایه‌ت و نوێنه‌رایه‌تی ده‌کرێن، دارێژه‌ری سیاسه‌ته‌کانی تا ئێستای حدکان و سروشتیه‌ که‌ پارێزه‌ریشی ده‌بن. ئه‌و جه‌ناحه‌ بۆ پاراستنی ده‌سه‌ڵاتی خۆی وه‌ک له‌ رابردوودا نیشانی داوه‌، هیچ سنوورێک بۆ ده‌مکوت کردنی جیابیران و په‌ڕاوێز خستنی نارازییان ناناسێ. ئه‌و جه‌ناحه‌ له‌ به‌رامبه‌ر لاباڵه‌که‌ی تری دێموکرات که‌ به‌ ناوی حیزبی دیموکراتی کوردستانه‌وه‌ تێکۆشان ده‌کا، پتر لایه‌نگری به‌ کار هینانی توندوتیژی یه‌ و ئه‌گه‌ر ئه‌مڕۆ له‌ ژێر ده‌ستی ئاسایشی حکومه‌تی هه‌رێمدا توانای وه‌ها هه‌نگاوێکی نه‌بێ، به‌ڵام به‌ دوور نییه‌ له‌ داهاتوودا ده‌ست بۆ وه‌ها که‌ره‌سه‌یه‌ک به‌رێ. هه‌وڵدان بۆ پاراستنی دۆخی ئێستاش له‌ نێوان حدکا و حدک دا که‌ به‌ دۆخی نه‌شه‌ر نه‌ ئاشتی پێناسه‌ ده‌کرێ، یه‌کێکی تر له‌ ئامانجه‌کانی ئه‌م جه‌ناحه‌یه‌.

جه‌ناحی ریفۆرمخواز هه‌ر وه‌ک له‌ سه‌ره‌وه‌ ئاماژه‌م پێدا خوازیاری ئاڵوگۆڕی بنه‌ره‌تین هه‌م له‌ پێکهاته‌ی ریبه‌ریی حیزبه‌که‌دا و هه‌میش ده‌یانه‌وێ به‌ سیاسه‌ت و بۆچوونه‌کانی دا بچنه‌وه‌. ئه‌م ره‌وته‌ ئه‌گه‌رچی هه‌م له‌ رێبه‌ریی دا هه‌میش له‌ به‌ده‌نه‌دا نفوزی به‌رچاویان هه‌یه‌، به‌ڵام به‌ هیچ جۆر له‌ کۆنگره‌دا زۆرینه‌ نین. خاڵێکی لاوازی ئه‌م ره‌وته‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ هێشتا نه‌یانتوانیوه‌ خۆیان کۆ بکه‌نه‌وه‌ و عه‌یبی سه‌ره‌کیشیان ئه‌وه‌یه‌ که‌ نه‌ وه‌ک تاک به‌ راده‌ی پێویست متمانه‌یان به‌ یه‌ک هه‌یه‌، نه‌ له‌ باری فکریه‌وه‌ توانیویانه‌ له‌ ده‌وری کۆمه‌ڵه‌ بۆچوونێکی گه‌ڵاڵه‌کراودا کۆببنه‌وه‌ و نه‌ خاوه‌نی که‌سێکی زه‌ق و باوه‌رپێکراون له‌ ناو خۆیاندا تا رێبه‌رییان بکا و بۆ پۆستی‌ گرینگی سکرتێر یان جێگری سکرتێر کاندیدی بکه‌ن. ئه‌وان پتر پشتیان به‌ باباعه‌لی مێهرپه‌روه‌ر گه‌رم بوو به‌ڵام هه‌ڵسوکه‌وتی جه‌ناحی موحافزه‌کار له‌ گه‌ڵ ناوبراو به‌ دوای گه‌رانه‌وه‌ی بۆ کۆیه‌ نیشانی دا که‌ ئه‌و جه‌ناحه‌ له‌ هیچ هه‌وڵێک بۆ تێکشکاندنی جه‌ناحی موحافزه‌کار درێغی ناکا. ئه‌گه‌رچی تا ئێستا به‌رخورده‌کانی به‌ ئاستی توندوتیژی نه‌گه‌یاندووه‌ به‌ڵام به‌دوور نییه‌ ئه‌گه‌ر له‌ کۆنگره‌دا زۆرینه‌ی موتڵه‌قی به‌ده‌سته‌وه‌ بێ، دوای کۆنگره‌ پاکسازیی ئه‌و جه‌ناحه‌ بکا. 

له‌ لایه‌کی تر جه‌ناحی ریفۆرمخواز پتر هه‌وڵه‌کانی خۆی بۆ که‌مکردنه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتی سکرتێر و پاراستنی به‌ندی سێهه‌می ماده‌ی ده‌ی پێڕه‌وی ناوخۆ به‌ستووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی مه‌جالی هه‌بێ له‌ کۆنگره‌ی پازده‌دا قه‌د عه‌له‌م بکا.  


--
تاهیر قاسمی

۱/۲۰/۱۳۸۷

یەکەم کاری هاوبەش دوای لەتبوونی حیزبی دێموکرات

به‌سه‌رپه‌رشتیی ناوه‌ندی چاک له‌ فینلاند،

ساڵیادی ڕۆژی شه‌هیدان، یه‌کگرتووانه‌ به‌ڕێوه‌چوو .




ناوه‌ندی چاک له‌ فینلاند، پاش گفتوگۆ و په‌یوه‌ندییه‌کی به‌رده‌وام، توانی به‌ به‌شداریی ، هه‌ردوو کۆمیته‌ی "حزبی دیوکراتی کوردستانی ئێران" و "حزبی دیموکراتی کوردستان" و ژماره‌یه‌کی زۆر له‌ ئه‌ندامانیان، یه‌کگرتووانه‌ یادی ڕۆژی شه‌هیدان بکاته‌وه‌ و سه‌رپه‌رشتیی به‌ ئه‌نجامدانی بکات.


سەرله‌ ئێواره‌ی ڕۆژی شه‌ممه‌ 5.4.2008 به‌ ئاماده‌بوونی ژماره‌یه‌کی زۆر له‌ کورده‌کانی دانیشتووی فینلاند، ئێواره‌کۆڕێکی شایسته‌ بۆ ڕێزلێنان له‌ پێشه‌وا قازی موحه‌ممه‌د و سه‌رجه‌م شه‌هیدانی  کوردستان، له‌ شاری هێلسینکی سز کرا.


ئه‌م ئێواره‌ کۆڕه،‌ له‌ به‌ڕێوه‌بردنی تاهیر قاسمی و دڵشاد جه‌مشید و سالار سۆفی بوو.



سه‌ره‌تا به‌ده‌نگی هونه‌رمه‌ند ڕەشید فه‌یزینژاد، له‌گه‌ڵ ئاوازی که‌مانجه‌ به‌سۆزه‌که‌ی و به‌ سروودی ئه‌ی‌شه‌هیدان کۆڕه‌که‌ ده‌ستی پێکرد. دوواتر ئاماده‌بووان ده‌قه‌یه‌ک بۆ ڕێزگرتن له‌ گیانی شه‌هیدان به‌ پێوه‌ وه‌ستان.

بەڕێز تاهیری قاسمی به‌ناوی ناوه‌ندی چاکه‌وه‌ به‌خێرهاتنی ئاماده‌بووانی کرد. ئینجا به‌ڕێز سالار سۆفی وتاری ناوه‌ندی چاکی خوێنده‌وه‌.


به‌ڕێز لوقمانی زه‌هڕایی باسێکی گرنگی به‌ ناوی " پێشه‌وا ڕێبه‌رێکی کاریزماتیک و دیموکراتیکی ئاشتیخواز " پێكه‌شکرد.


کاک لوقمان له‌ بابه‌ته‌که‌یدا،به‌ وردی چووه‌ سه‌ر که‌سایه‌تی قازی و ڕۆڵی له‌ناو کۆمه‌ڵ و له‌ناو حزبی دیموکراتدا. پاشان بارودۆخی ئه‌و کاته‌ی که‌ کۆماری کوردستانی تێدا  دروست بوو، شیکرده‌وه‌ و دوواتر ڕوانگه‌ی خۆی سه‌باره‌ت به‌ هۆکاره‌کانی شکستی کۆماری کوردستان، خسته‌ ڕوو.

ئاماده‌بووان به‌ کۆمه‌ڵێک سه‌رنج و بۆچوون و پرسیار باسه‌که‌یان به‌پێزتر کرد و له‌ شوێنانه‌شدا که‌ پێویست بوو، کاک لوقمان وه‌ڵامی پرسیاره‌کانی ئاماده‌بووانی ده‌دایه‌وه‌.


له‌ به‌شی دووه‌می ئه‌م یاده‌دا،  په‌یامی کۆمیته‌ی "حزبی دیوکراتی کوردستانی ئێران" له‌لایه‌ن ڕێزدار مه‌سعود پیرمه‌ و په‌یامی کۆمیته‌ی "حزبی دیموکراتی کوردستان" له‌لایه‌ن ڕێزدار ڕه‌حمان خالیدنه‌ژاده‌وه‌ خوێندرایه‌‌وه‌.


پاشان به‌ڕێز سالار سۆفی وته‌یه‌کی پێشکه‌ش کرد، که‌ تێیدا داوای ته‌بایی و یه‌کده‌نگی هه‌مووانی کرد و سوپاسی کۆمیته‌ی که‌مپینی 10ی خاکه‌لێوه‌شی کرد که‌ پێشتر هه‌وڵه‌کانی خۆیان له‌سایته‌کاندا خستبووه‌ گه‌ڕ، له‌ پێناوی ئه‌وه‌ی یادی ڕۆژی شه‌هیدان به‌ یه‌کگرتوویی بکرێته‌وه‌. پاشان ڕایگه‌یاند که‌ ڕۆژی له‌سێداره‌دانی پێشه‌وا قازی موحه‌ممه‌د، گونجاوترین ڕۆژه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بکرێت به‌ ڕۆژی شه‌هیدانی کوردستان، و ئێمه‌ وه‌ک ئاراسته‌ی خۆمان و وه‌کو وه‌فایه‌ک بۆ قوربانیدانی قازی له‌ پێناوی یه‌که‌م کۆماری کوردستان و وه‌ک هه‌وڵێکی تر، بۆ سڕینه‌وه‌ی سنووره‌ ده‌ستکرده‌کانی نێوان پارچه‌کانی کوردستان و گه‌‌لی کوردستان، وه‌ک یه‌که‌م ده‌ستپێشخه‌رییه‌ک، پشتگیری له‌و ڕۆژه‌ ده‌که‌ین و له‌مه‌ودوا به‌فه‌رمی وه‌ک‌ ڕۆژی شه‌هیدانی کوردستان ناوی ده‌به‌ین و یادی ده‌که‌ینه‌وه‌. ئه‌م وته‌یه،‌ پێشوازییه‌کی گه‌رمی له‌لایه‌ن ئاماده‌بووانه‌وه‌ لێ کرا و خۆشییه‌کی زیاتری خسته‌ دڵیانه‌وه‌.


به‌شی کۆتایی یاده‌که‌، بۆ‌ ژماره‌یه‌ک له‌ سروود و مۆسیقا ته‌رخان کرا، که‌ سه‌ره‌تا ‌له‌لایه‌ن هونه‌رمه‌ند کاردۆ وه‌ ده‌ستی پێکرد و دوواتر هونه‌رمه‌ند ڕه‌شید فه‌یزینژاد درێژه‌ی پێدا و‌ جۆش و خرۆشێکی زیاتریان به‌ ئاماده‌بووان به‌خشی. به‌ڕێوه‌به‌رانی کۆڕه‌که‌ش‌ ناوه‌ناوه‌  کۆپله ‌هۆنراوه‌یان پێشکه‌ش به‌ ئاماده‌بووان ده‌کرد.‌

شایانی باسه،‌ ئه‌وه‌ یه‌که‌مجاره‌ له‌ مێژووی چاکدا، ناوه‌ندی چاک، وه‌ک ئه‌رکێکی خۆی و به‌ ته‌نها، سه‌رپه‌رشتیی یادی ڕۆژی شه‌هیدان بکات و یه‌که‌مجاریشه ئه‌ندامانی حزبی دیموکراتیش پاش لێکترازانه‌که‌ی، به‌یه‌ک ده‌نگ و یه‌ک هه‌ناسه‌ی جارانه‌وه‌‌ به‌شداری ئه‌م یاده‌ گرنگه‌ بکه‌نه‌وه‌. خۆشحاڵانه‌ ئه‌م شانازییه‌ به‌ ناوه‌ندی چاک و  کۆمیته‌ی هه‌ردوو حزب له‌ فینلاند، به‌خشرا.




8.4.2008

۱/۲۲/۱۳۸۶

بیرەوەریەکی سەردەمی قوتابێتی‌م

راوەستاوان لە راستەوە: لەتیف شوکرە، سەعدوون باغەبان، تاهیر قاسمی
دانیشتوان: محەممەد مامەش، سمایل رەشیدی ...
ئەمڕۆژانە کە بڵاوبوونەوەی ڤیدیۆی لێدانی مامۆستایەک لە قوتابییەکی بلوچ هەڵڵای ناوەتەوە. گۆیا موعەللیمەکە لە سەر کار لابراوەو بەرپرسی مەدرەسەکە داوای لێبوردنی کردوە و سەرۆکی ئیدارەی ئامووزش و پەروەرشی شارەکە ئیستعفای داوە. بەو هەواڵە وەبیر لێدانی زۆر و زەبەندی دەورانی قوتابخانەی خۆم کەوتمەوە کە لە ناویاندا ئەو چیرۆکەتان بۆ دەگێڕمەوە:

پۆلی پێنجی سەرەتایی بووم. سەرجەم ٦ قوتابی بووین. وێڕای پۆلی یەکەم و سێهەم لە هۆدەیەکدا دەمانخوێند. ئەو ساڵەش دوو مامۆستامان هەبوو. یەکیان محەممەدی نادرئەحمەدی بوو کە دەرسی بە دوو پۆلی دووهەم و چوارەم دەگوت. خالیدیش کە قەت نەمانزانی شۆرەتی چییە، مامۆستای پۆلەکانی یەک و سێ و پێنج بوو. شێت و دەلوویەک لەو دەشتە. ئەمن ئەگەرچی لە هاوپۆلەکانم زیرەکتر بووم بەڵام کەم رۆژ هەبوو وێڕای ئەوانی دیکە لێدانێکمان لێ نەکەوێ. لێدانیش لەوپەڕی بێڕەحمی دا. دارێکی ئەستوور و دەستت راگرە. نە یەک و نە دوان و نە سیان..

پاییز و زستانێکی زۆر سەختمان لە ژێر لێدان و بێڕەحمیەکانی "خالید" دا تێپەڕ کرد. لێدان، ئەشکەنجە و سووکایەتی لەوپەڕی خۆیدا بوو. هەموومان وەزاڵە هاتبووین. مەدرەسەمان لێ ببوو بە زیندان. ئەگەرچی بۆخۆم زۆر جارم لێدان وێدەکەوت بەڵام زۆر جاریش دڵم بۆ ئەو منداڵانە دەسووتا کە بە بێ رەحمانەترین شێوە لێیان دەدرا و ئەشکەنجە دەکران. لە ژێر ئەو لێدان و ئەشکەنجەیەدا گەیشتینە بەهارێ. سەروبەندی نەورۆز و تەعتیلاتی نەورۆز و دیاری کردنی تەکلیف و مەشق بوو. پێش تەعتیلاتێ کە خالیدی موعەللیم بۆخۆی دەگەڕایەوە بۆ شار، تەکلیف و مەشقی بۆ داناین: کتێبی فارسی کە دوو لە سەر سێی خوێندرابوو، دوو جار بە خڕ و پتوونی بنووسینەوە. هەروەها کتێبێکی دیکەشی بۆ داناین کە جارێک بینووسینەوە بەڵام چونکە ئەو کاتیش بە تەما نەبووم بینووسمەوە، ئێستاش لە بیرم نییە کام کتێب بوو.


ئێوارەی نەورۆزێ مەدرەسە تەواو بوو. مامۆستاکان چوونەوە بۆ شار و ئێمەش لە نێوان خۆشیی تەعتیلاتی نەورۆز و تاڵیی نووسینەوەی ئەو هەموو مەشقە، بەرەوماڵ بووینەوە. لای خۆم حیسابم کرد کە ئەگەر هەموو ئەو ١٣ رۆژە نەچمە دەرێ و دانیشم مەشقان بنووسمەوە، هێشتا ئەو هەموو مەشقەم بۆ تەواو نابێ. لەولاوەش دەبوو خۆشیی تۆپێن و کەڵەمستێن و چوونە ناو مەزرا و دەشت و سەحرا لە خۆم حەرام بکەم. هەر زاتەنیش ئەوەندەی لە دەرس خوێندن ئازا بووم، لە نووسینەوەی مەشقاندا دەتگوت بێگارم پێ دەکەن. سەرەنجام لە گەڵ خۆم ساغ بوومەوە کە یەک پیتیش نەنووسمەوە. لە بەر خۆم دەمگوت دوو حەفتەی دیکە قەت تەواو نابێ و هەتا ئەو دەم خودا گەورەیە.


پێنج - شەش رۆژی سەرەتای تەعتیلاتم بە خۆشی و کەیف و نەهەنگ تێپەڕ کرد بەڵام هەتا بیرم لە نەنووسینەوەی مەشقەکان و لێدانی موعەلیمە شێتە دەکردەوە، بەندی دڵم دەپسا و ئەژنۆم شل دەبوو. هەموو جارێ لە دڵە خۆمدا دەمگوت باشە ئەگەر گوتی مەشقەکان دەربێنن، ئەمن چ بکەم؟ ئاخر لەو هەموو مەشقە دەبێ دوو لاپەڕە لە سەر مێزەکە دابنێم و بڵێم ئەوەندەم نووسیوتەوە. دواتریش قەناعەتم بە خۆم دێنا کە ئەگەر کەمێکیش بنووسمەوە مادام هەموویم بۆ نانووسرێتەوە، هیچ فەرق ناکا و چ لە وەزعەکە ناگۆڕێ. رۆژێکی بە دەم ئەم خەیاڵاتەوە گوتم با بچم پرسیارێک لە هاوکلاسیەکانم بکەم بزانم ئەرێ ئەوان چەندەیان نووسیوەتەوە؟ ئاخۆ هەر ئەمنم کە هیچ نانووسمەوە یان ئەوانیش وەک منن. وەک دەڵێن شینی گەڵ ئاواڵان جێژنە پیرۆزیەوەو لە راستیدا ئەمن بۆ شەریکە جورم دەگەڕام. یەک - یەک و دوو - دوو دۆزیمنەوە و پرسیارم لێ کردن. دیار بوو هەموان وەک من بڕیاریان دابوو نەنووسنەوە. بەڵام هیچمان چارەیەکمان بۆ لێدانەکە نەبوو. رۆژێک بە یەکەوە دانیشتین و تەکبیرمان لێ کرد کە ئاخۆ چ بکەین و چ نەکەین؟! نازانم کام لە هاوپۆلەکان پێشنیاری کرد با شکایەت لە معەللیمەکە بکەین. هەموومان ئەوەمان پێ باش بوو بەڵام هیچمان رێگای چۆن شکایەت کردنمان نەدۆزیەوە. نە ئێمە لە دێیەکی دوورە دەستەوە دەستمان بە جێگایەک ڕادەگەیشت و نە لەو تەعتیلاتی نەورۆزەش ئیدارەیەک هەبوو پەنای بۆ بەرین. لەو نێوەدا نازانم کامیان بوو پێشنیارێکی جێگای سەرنجتری دا. ئەو کات بەشی کوردیی رادیۆی تاران بەرنامەی ئێمەو گوێگرەکانی هەبوو کە رۆژانی جومعە بڵاو دەکرایەوەو پێم وایە بە لاسایی بەرنامەی "ئێمە و گوێگرەکان"ی رادیۆی دەنگی کوردستانی ئێران رێک خرابوو. خودا هەڵناگرێ ئەوەی تارانیش زۆر خۆماڵیانە پێشکەش دەکرا و لایەنگری زۆر بوو. گوتی با نامەیەک بۆ ئێمە و گوێگرەکانی تاران بنێرین و سکاڵا بکەین. پێشنیارەکە زۆر باش بوو بەڵام دوو کێشەی گەورەمان هەبوو. یەکەم هیچمان لە کوردی نووسیندا ئەوەندە شارەزا نەبووین تا نامەیەکی ئاوای پێ بنووسین و دووهەم کێ ئامادەیە بە ناوی خۆی ئەو گیانفیداییە بکا؟! کێشەی یەکەم لای ئەوانەی لە ئێمە باوخۆشتر بوون، ئاسان بوو. زۆربەیان کوردی نووسین و خوێندنەوەیان زۆر باش بوو. بەڵام هیچمان نەماندەوێرا بە ناوی خۆمان نامەکە بنووسین. راستیەکەی فکریشمان بۆ ناوی جەعلی و ناسناو و شتی وا نەدەچوو. محەممەد کە دیار بوو لە هەموومان زیاتر لە دەست کوتەک کاریی معەللیم وەزاڵە هاتبوو، گوتی دەچمە لای عەبەسووری پوورم و دەینووسم. ئیدی نازانم هەر مەبەستی ئەوە بوو بەوی دەنووسێ یان ناوەکەش هەر ناوی خۆی بێ. بە هەر حاڵ ئێمە کارەکەمان بەو سپارد. نامە نووسرا و رەوانە کرا. بەڵام یەکەم جومعە زۆر زوو هات و نامە نەخوێندرایەوە. سبەی شەممە بوو و مەدرەسە دەکرانەوە. هەموو دوعاکانمان بۆ مردن و نەهاتنەوەی معەللیم قەبوڵ نەبوون و ئێوارە ئاغا مدیر بە گیانی ناخێری گەیشتەوە. ترس و لەرزی لێدانی سبەی ئارام و قەراری لێ هەڵگرتبووین. هەموو دوعا و بەرنامەکانمان بە کردەوە نەزۆک ببوون. ئێوارە لە دەرکی مزگەوتێ سەعدوون هاتە پەنام و گوتی:

: دەڵێی چی ئەمشەو لێی دەین؟
- لە چی بدەین؟
: لە معەللیمەکە!
- جا چۆنی لێ بدەین؟
: دەچین بەرد کۆ دەکەینەوەو ئێوارە لە ماڵەنگۆڕا لێی دەدەین.

فکری چاک بوو. معەللیمەکان لە وەتاغێکی دوو نهۆمیی بە خشتی سووردا بوون. خۆشترین وەتاغی ئاوایی بوو کە کاک قاسمی کاک هاشم بە دڵ و بە داو بۆخۆی ساز کردبوو بەڵام دواتر باری کرد بۆ شار و بە بەتاڵی مابۆوە. وەتاغەکە پەنجەرەیەکی زۆر گەورەی تێگیرابوو کە رووبەڕووی ماڵی ئێمە بوو. تازە خەریک بوو تاریک دابێ کە زۆر بە دزی و پارتیزانانە کۆمەڵێکی زۆر خڕکە بەردمان لە حەسارێ کۆ کردەوە. شەو سەعدوون میوانم بوو. لە وەتاغێ دوو بە دوو جێگامان بۆ ڕاخرابوو. نیوەشەو کە خەڵک هەموو لە غوڕابەی خەوێدا بوون، بە دزی لە بن لێفان هاتینە دەر و بە ئەسپایی بەرەو شوێنی عەمەلیات وەدەر کەوتین. شەوەکە یەکجار تاریک بوو. بە زەحمەت بەردەکانمان دۆزیەوەو هەر بڵێی یەک و دوو بە ڕەگباری خڕکە بەردان شووشە و پەنجەرەمان هێنا خوارێ. قرم و هۆڕێکمان ساز کرد، نەبێتەوە. بە ئەسپایی و سەرمەست لەو "عەمەلیاتە سەرکەوتوویە" پاشەکشەمان کرد. سەعدوون بەو نیوەشەوە چۆوە ماڵە خۆیان.


سبەی هیچکام لە هاوکلاسیەکان نەیدەزانی ئەو "عەمەلیاتە قارەمانانەیە" کاری کێ بوو بەڵام هەموان خۆشحاڵ بوون. لە معەللیمەکان هێشتا کاک محەممەد نەگەڕابۆوە و خالید بە تەنێ بوو. دیار بوو یەکجار زۆر بەو هێرشەی شەوی رابردوو ترسا بوو. بەیانی کە هاتە سەر کلاس زۆر کز و شڵەژاو دیار بوو. چەند قوتابیەکی برد تا ماڵەکەی لە شووشەی شکاو بۆ پاک بکەنەوە. بەو جۆرەش هەتا نیوەڕۆ نەهاتەوە سەر کلاس. بەڵام نیوەڕۆ کە هاتەوە، هەر ئاوری لێ دەباری. یەکەم قسەشی ئەوە بوو: مەشقەکانتان دەربێنن.


هەموو دەفتەری مەشقەکانیان کردەوە. هەبوو چەند لاپەڕەیەکی نووسیبوو، هەبوو زیاتر و هەشبوو وەک من ئەلفی لە سەر بێ دانەنابوو.

محەممەد چەندان دەرسی نووسیبۆوە بەڵام کە لێی ورد بۆوە بە فێڵەکەی زانی. ئەوەی نیشانی دابوو هەر مەشقەکانی رابردوو بوو بەڵام خەتی خودکارەکەی بە لا زبری پاکوونەکە کڕاندبوو. تاوانەکەی دوو تاوان بوو. وەرە دەرێ!

حامید لەوی زیاتر نووسیبۆوە. دەگەیشتە جارێک نووسینەوەی کتێبی فارسی. هەموو بەغیلیمان پێ دەبرد بەڵام بۆ معەللیمەکەش جیی باوەڕ نەبوو. داوای لێ کرد مەشقی یەکێک لە دەرسەکان بخوێنتەوەو ئێمەش هەمان دەرس لە کتێبەکە بکەینەوە بزانین چۆنی نووسیوتەوە. نەخێر حامید هەر دوو خەتی نووسیبوو و دوانیشی تێپەڕاندبوو! ئەویش موجریم بوو. وەرە دەرێ!

بایز و سمایلیش هەر یەکەی چەند دەرسیان نووسیبۆوە. سەعدوون هەیبوو و نەیبوو تاقە لاپەڕەیەک بەو خەتە ناخۆش و شەقلی و پەقلیەی خۆی بوو. بەڵام ئەمن ئەوەندەشم پێ نەبوو! لە حاڵێکدا کە خودکارەکەی بە سەری پەنجەی گرتبوو تا مەشقەکانم خەت دا و ئەمنیش چم نەبوو نیشانی بدەم، گوتی: کوا مەشقەکانت؟

- نیمە، نەمنووسیوەتەوە!

: بۆ نەتنووسیوتەوە؟

- زۆر بوو، دەمزانی ناتوانم ئەو هەموو دەرسە بنووسمەوە

: بڕۆ شووڵکێکی تەڕم بۆ ببڕە. میتر و نیوێک درێژ بێ. قامکی دۆشاو مژە و ئەسپێ کوژەی بە یەکەوە قڵفە کرد، یانی ئەوەندە ئەستوور بێ، هیچ گرێی تێدا نەبێ.


ئەوەم زۆر پێ خۆش بوو. هیچ نەبێ ماوەیەکی دیکەش خۆم لە لێدان دەدزیەوە. چوومەوە ماڵێ چەقۆیەک بێنم، نەبوو. هەرچۆنی بوو دایکم کێردێکی بۆ پەیدا کردم. وەنێو باغی ئاوایی کەوتم. زۆر گەڕام و چەند جار دەوری ئەو باغەم سەنگ و سووژن دا، شووڵکێکم بەو مواسفاتەی ئەو دەست نەکەوت. چوومەوە ماڵێ. کێردەکەم داوە بە دایکم، بابۆڵەیەکم خوارد و بە ترس و لەرز چوومەوە مەدرەسە. وەختێکی زۆری بۆ کۆتایی ئەو رۆژەی مەدرەسە نەمابوو. کە وەژوور کەوتم، هەموان لە پاڵ تەختە رەشەکە ریز کرابوون. دارێکی پەیدا کردبوو و لێی دەدان. هەموان خەریک بوون هوویان لە دەستیان دەکرد تا ژانی لێدانەکە هێور بکەنەوە بەڵام هەستم کرد معەللیمەکە لە لێدان ماندوو بووە و خاو بۆتەوە.

: کوا شووڵک؟

- وەڵا شووڵکی وام دەست
نەکەوت!

: دەستت بگرەوە

دەستم راگرت دوو داری
چاکی لە دەستم دا.

هەموانی دەنگ دا بچن
دانیشن. ئەمنیش وێڕای ئەوانی دیکە چووم دانیشتم. پاش چەند خولەکیش: هەستن بڕۆنەوە. بەو جۆرە دوو حەفتەر ترس و لەرزم لە نەنووسینەوەی مەشقی مەدرەسە و لێدانی مامۆستا کۆتایی هات. بەڵام نامەی گۆرین بۆ بەرنامەی ئێمە و گوێگرەکانی رادیۆ تاران هەر وا لە ڕێدا بوو. هەینی هات و نیوەڕۆ بە تامەزرۆییەوە لە پەنا رادیۆ دانیشتم. نامەیەک و دوان خوێندرانەوەو نۆرە گەیشتە نامەی محەممەدی م... تێیدا زۆر بە تەسەلی باسی ئازار و ئەشکەنجەی معەللیمی مەدرەسەی پیروەلی باغی کرابوو. وێژەر داوای لە بەرپرسانی ئاموزش و پەروەرشی مەهاباد کرد بەدواداچوون بکەن و لێی بکۆڵنەوە. سەرەنجام دەنگمان بە جێگایەک گەیشتبوو و خۆشحاڵ بووین. سبەی هەموومان بە خۆشحاڵی و بە دڵنیاییەوە محەممەد بە ترس و لەرز، چووینەوە مەدرەسە. خالید لە هەمیشە تووڕە و تۆسنتر بوو. بەڵام دیار بوو ترسی لێ نیشتبوو. هیندەی لە بیرم بێ محەممەدی ئەزیەت دا و لێی دا. سمایل کە کوڕە پووری بوو لە سەری وەجواب هات. سەعدوون هەستا گوتی هەموومان نووسیومانەو ئێمەش پشتمان گرت. معەللیم هەستی کرد لەگەڵ کودەتا بەرەوروو بۆتەوە بەڵام هەڕەشەی لەو و لە هەموومان کرد کە نابێ پشتی ئەو نامەیە بگرین و.. دوو رۆژ دواتر مەعمور لە ئامووزش و پەروەرشی مەهابادەوە گەیشت. هێندێک شتی لە ئێمە پرسی و پاشان لە گەڵ خالید کۆ بۆوە. بە دوای ئەوەدا هەناسەیەکمان هاتەوە بەر.
ئەگەرچی لێدان کۆتایی نەهات بەڵام ئیدی وەک جاران نەبوو.

۷/۲۷/۱۳۸۵

پەیام بۆ دووهەم کۆنفرانسی لاوان لە فینلاند

به‌رێزان به‌شدارانی کۆنفرانسی یه‌کێتی لاوانی دێموکرات له‌ وڵاتی فینلاند
سڵاوێکی شۆرشگێرانه‌
به‌ خۆشییه‌وه‌ ئاگادار کراوم که به‌ پێی بریاری پێشووتان،‌ ئه‌مڕۆ یه‌کشه‌ممه 2006.11.19 کۆنفرانسه‌که‌تان ده‌ست به‌ کاره‌کانی خۆی ده‌کا. له‌وه‌ زۆر به‌ داخم که‌ به‌ هۆی هه‌لومه‌رجی تایبه‌تیی خۆم، ناتوانم به‌شداری کۆنفرانسه‌که‌تان بم، به‌و بۆنه‌وه‌ داوای لێبوردنتان لێده‌که‌م و هاوکات هیوا ده‌خوازم که‌ هه‌ر وه‌ک لێتان چاوه‌روان ده‌کرێ، کۆنفرانسێکی ته‌سه‌ل له‌ باسه‌ سیاسی و هه‌نووکه‌ییه‌کانی ئه‌مڕۆی گه‌له‌که‌مان به‌ گشتی و یه‌کێتیی لاوانی دێموکراتی کوردستان به‌ تایبه‌تی له‌ وڵاتی فینلاند به‌رێوه‌ به‌رن و هه‌ڵسووڕاوانه‌ تێیدا به‌شدار بن.

هاوڕێیانم له‌ کومیته‌ی فینلاندی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران ئه‌رکی به‌شداری له‌ کۆنفرانسیان کێشاوه‌ و په‌یامی کومیته‌که‌مانتان پێشکه‌ش ده‌که‌ن. هه‌ر بۆیه‌ به‌ پێویستی نازانم زۆرتر کاتی کۆنفرانسه‌که‌تان داگیر بکه‌م، ته‌نیا ئه‌وه‌ی که‌ زۆرم به‌ لاوه‌ گرینگه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ هیوام ده‌خواست هه‌موو ئه‌ندامانی یه‌کێتی لاوان له‌ وڵاتی فینلاند به‌شداری کۆنفرانسه‌کاتان ببوایه‌ن، هه‌ر چه‌ند ده‌زانم ئه‌و لێک دابڕانه‌ به‌ داخه‌وه‌ له‌ ده‌ست ئێوه‌ی به‌رێز دا نه‌بووه‌ و ده‌ستانێکی تیکده‌ر، پێشتر هه‌وڵی ئه‌و لێکدابڕانه‌یان داوه‌. داواتان لێده‌که‌م به‌رپرسانه‌ هه‌نگاوه‌کانتان به‌ره‌و تۆکمه‌تر کردنی ریزه‌کانتان به‌ بڕشت‌تر بکه‌ن.


له‌ ناخی دڵمه‌وه‌ پیرۆزبایی ده‌ستبه‌کاربوونی کۆنفرانسه‌که‌تان پێده‌ڵێم و هیوای سه‌رکه‌وتنتان بۆ به‌ ئاوات ده‌خوازم.
به‌ رێزه‌وه‌
تاهیر قاسمی
به‌رپرسی کومیته‌ی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران له‌ وڵاتی فینلاند

2006.11.19

تێبینی: ئەو کات بەرپرسی کۆمیتەی حیزبی دێموکراتی کوردستان بووم لە فینلاند

۴/۲۹/۱۳۸۴

خۆپیشاندانه‌کانی مه‌هاباد و بێ هه‌ڵوێستی کوردان و هێزه‌‌ سیاسییه‌کان


له‌ بابه‌تی پێشوودا باسی رووداوی شه‌هید بوونی شوانه‌ و به‌رز بوونه‌وه‌ی ده‌نگی ناره‌زایه‌تی خه‌ڵکی مه‌هابادم کرد و هه‌روه‌ها ئاماژه‌م به‌ هه‌ڵوێستی یه‌کیتی شۆڕشگیرانیش کرد. هه‌ر له‌ پێوه‌ندی یه‌کێتی شۆرشگیراندا پێویسته‌ ئه‌وه‌ش بڵێم که‌ وه‌ک تاکه‌ هه‌نگاوی به‌ کرده‌وه‌ کۆریکی رێزلێنانیان له‌ شه‌هید شوانه‌ به‌ به‌شداری نوێنه‌رانی کۆمه‌ڵێک ریکخراو و حیزبی به‌شه‌کانیتری کوردستان، جگه‌ له‌ کوردستانی ئێران، گرت، که‌ ئه‌گه‌رچی هه‌نگاوێکی پیرۆز به‌ڵام زۆر بچووک بوو.
هه‌ڵوێستی کوردان له‌ ده‌ره‌وه‌ی سنووری کوردستانی ئێران
ئه‌وه‌ی که‌ له‌م خۆپیشاندانه‌دا جێگای داخ بوو، نه‌بوونی هیچ جۆره‌ پشتیوانییه‌کی کوردانی ده‌ره‌وه‌ی سنووری کوردستانی ئێران و ته‌نانه‌ت ناوخۆی کوردستانی ئێرانیش بوو . له‌ کاتێکدا که‌ خه‌ڵکی کوردستانی ئێران به‌ گشتی و خه‌ڵکی مه‌هاباد به‌ تایبه‌تی ، له‌ هه‌موو بۆنه‌ خۆش و ناخۆشه‌کانی به‌شه‌کانی تری کوردستاندا ( گیرانی به‌ڕێز ئوجه‌لان، ته‌قینه‌وه‌ی مه‌ڵبه‌ندی سێی یه‌کیه‌تی و لقی دووی پارتی، به‌ سه‌کۆمار بوونی مامجه‌لال، به‌ سه‌رۆک بوونی کاک مه‌سعوود و ... )به‌ کرده‌وه‌ هه‌ڵپه‌ریون و فرمێسکیان رشتووه‌ ، له‌ سه‌ریان تووشی ئازار و گرتن و لێدان و راوه‌دوونان هاتوون، به‌ڵام به‌ داخه‌وه‌ گوێبیسی بچووکترین هه‌ڵوێستی کوردان نه‌ له‌ عیراق و نه‌ له‌ تورکیا و نه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی وڵات نه‌بووین . هه‌ڵبه‌ت ئه‌گه‌ر ئاوڕێک له‌ مێژوو بده‌ینه‌وه‌ ، تووشی گه‌لێک له‌و بێ هه‌ڵوێستییه‌ی کوردانی به‌شه‌کانیتری کوردستان ده‌رهه‌ق به‌ کوردستانی ئێران ده‌بین. بۆ وێنه‌ ؛ له‌ کاتێکدا مه‌لا مسته‌فا له‌ کۆماری کوردستاندا پله‌ی ژینراڵی پێده‌درێ و رێزی لێده‌گیرێ ، له‌ ساڵانی 46-47 دا کوردانی ئێران که‌ په‌نایان بۆ بارزانی هێنابوو به‌ زیندوویی و به‌ کوژراوی ته‌حویلی حکوومه‌تی حه‌مه‌ره‌زاشا ده‌درێنه‌وه‌ نموونه‌ی شه‌هیدان معینی و سه‌دیقی ئه‌نجیری ئازه‌ر و مراد شیرێژ و ... . یاخود له‌ کاتێکدا به‌ دوای هه‌ره‌سهێنانی شۆرشی کورد له‌ کوردستانی عێراق و په‌نا هێنان بۆ باوه‌شی ئاوه‌ڵای کورده‌کان له‌ ئێران، قیاده‌ی مووه‌قه‌ت ساز ده‌که‌ن و بۆ خۆ شیرن کردن له‌ هه‌مبه‌ر حکوومه‌تی تازه‌ به‌ ده‌سه‌ڵات گه‌یشتووی مه‌لاکان، شان به‌ شانی سپای پاسداران شه‌ڕی کوردی ئێران ده‌که‌ن. یا خود وڵامی میوانداریی کورده‌کانی ئێران ده‌رهه‌ق به‌ ئاواره‌کانی کۆڕه‌وه‌که‌ی به‌هاری 91 به‌ تیرۆری کادر و پێشمه‌رگه‌کانی حیزبه‌ کوردییه‌کان و په‌لکێش کردنی سپای پاسداران به‌ فه‌رمانده‌یی قاتڵی دوکتور قاسملوو، سه‌حراروودی ، بۆ سه‌ر مقه‌ره‌کانی حیزبی دیموکرات ده‌درێته‌وه‌. ئه‌مجاره‌ش له‌ کاتێکدا که‌ بنه‌ماڵه‌ی شه‌هید شوانه‌ ده‌ستی یارمه‌تیان بۆ لای کاک مه‌سعوود درێژ کرد، ته‌نانه‌ت وڵامی نامه‌که‌شیان نه‌درایه‌وه‌ . ڕه‌نگه‌ بڵێن هه‌لومه‌رجه‌که‌ وا ده‌خوازێ، به‌ڵام گه‌لۆ!! ئه‌و که‌ له‌ ته‌نگانه‌دا فریام نه‌که‌وێ، له‌ فه‌رعانه‌دا بۆ چیمه‌. ته‌نانه‌ت هه‌ر دوو ته‌له‌ڤزتۆنی کوردستان و کوردساتیش ، دوای هه‌موو خه‌ڵکی کوردستان هه‌واڵه‌که‌یان بیست و به‌ سه‌ر و گوێ شکاوی بڵاویان کرده‌وه‌.
پ.ک.ک.
له‌ کوردستانی تورکیه‌ش که‌ تا ئێستاش لاوانی مه‌هاباد‌ پۆل پۆل له‌ دیاربه‌کر و وان و هه‌کاری شه‌هید ده‌بن ، و له‌ گیرانی به‌ڕێز ئوجه‌لاندا گه‌لی کورد له‌ کوردستانی ئێران به‌ هه‌موو توانایانه‌وه ‌هاتنه‌ مه‌یدان ، به‌ داخه‌وه‌ نه‌ک شایه‌تی هه‌نگاوێکی به‌ کرده‌وه‌ی په‌که‌که‌ له‌م پێوه‌ندییه‌دا نه‌بووین، به‌ڵکوو زۆر به‌ ئاشکرا له‌ ته‌له‌ڤزیۆنه‌که‌یانه‌وه‌ ده‌بیسترا که‌ له‌ هه‌وڵی به‌ لاڕێدا بردنی خۆپیشاندانه‌کان و گۆڕینی خواست و ویسته‌کانی خه‌ڵک دان . له‌ لایه‌ک ئوپورتونیستیانه‌ ،به‌ به‌رز کردنه‌وه‌ی دروشمی ئازادی بۆ ئوجه‌لان و مانگرتنی دایکانی ئاشتی له‌ مهاباد ، ویستیان خۆپیشاندانه‌که‌ بۆ حکوومه‌تی ئێران بێ ئازار که‌ن . ئه‌گه‌رچی هیوای ئازادی ئوجه‌لان و هه‌موو زیندانیانی سیاسی کورد ، له‌ هه‌ر شوێنێکی ئه‌م دنیایه‌ ، ئاواتی هه‌موو ئازادیخوازێکه‌ ، به‌ڵام بێگومان هه‌موومان ئه‌وه‌ ده‌زانین که هه‌ڵگرتنی‌ ئه‌م درووشمه‌ له‌ ناو کوردستانی ئیراندا و له‌ هه‌لومه‌رجی ئه‌و رۆژانه‌ی شاری مه‌هاباددا ، ئه‌گه‌ر نه‌ڵێین یارمه‌تی ره‌ژیم ده‌دا و خواستی گه‌ل بێره‌نگ ده‌کاته‌وه‌ ، له‌ خۆشبینترین حاڵه‌تدا ده‌توانێ ئامانجی ته‌سکی حیزبایه‌تی له‌ پشت بێ . چونکه‌ له‌ لایه‌ک به‌ڕێز ئوجه‌لان نه‌ک دوژمنی راسته‌وخۆی کۆماری ئیسلامی نه‌بووه‌ و نه‌ک کۆماری ئیسلامی رۆڵێکی له‌ گیرانیدا نه‌گێڕاوه‌ ، به‌ڵکوو له‌ زۆر حاڵه‌تدا پشتیوانی حیزبه‌که‌شی بووه‌ و ته‌نانه‌ت تا ئه‌م دواییانه‌ش له‌ شاری ورمێ جێگا و رێگای بۆ دابین کردوون . له‌ لایه‌کیتر په‌که‌که‌ چ له‌ ناوخۆی کوردستانی تورکیه‌دا که‌ خاوه‌نی پێگه‌یه‌کی به‌هێزه‌ و چ له‌ ناو کوردانی ده‌ره‌وه‌ی وڵاتدا ، که‌ خاوه‌نی زۆرینه‌ترین و به‌ هێزترین رێکخستنه‌، لانی که‌م بۆ وه‌فاداری به‌ یارمه‌تییه‌کانی گه‌لی کورد له‌ کوردستانی ئێران به‌ خۆیان ، له‌ بچووکترین چالاکی بۆ پشتیوانی ئه‌م حه‌ره‌که‌ته‌ خۆی بوارد و جارێکیتر ئه‌وه‌ی به‌ گه‌لی کورد سه‌لمانده‌وه‌ که‌ بوونی کوردانی به‌شه‌کانی تری کوردستان له‌ ناو ریزه‌کانی ئه‌م حیزبه‌دا، له‌ کار کردن به‌ ئامرازێک پتر تێناپه‌ڕێ .
وه‌ک کورد ده‌ڵێ ؛
با خۆشه‌ویستی له‌ هه‌ردوو سه‌ر بێ
نه‌ک یه‌ک بسوتێ و یه‌ک بێخه‌به‌ر بێ
له‌و لاشه‌وه‌ ئه‌ندامانی پژاک هه‌ڵمه‌تێکی پڕوپاگه‌نده‌ییان بۆ نه‌بوونی پێوه‌ندی شه‌هید شوانه‌ به‌ یه‌کێتی شؤڕشگێڕان ده‌ست پێکرد که‌ پتر لافی پێکهێنانی به‌ره‌ ، که‌ به‌ خواستی خۆیانی ده‌زانن ، بۆ خه‌ڵک روونکرده‌وه‌ .
حیزبی دیموکرات
ئه‌گه‌رچی حیزبی دیموکرات وه‌ک به‌ نفووزترین حیزب له‌ کوردستانی ئێران، ده‌یتوانی به‌ باشترین شێوه‌ له‌م خۆپیشاندانانه‌ که‌ڵک وه‌رگرێ ، به‌ڵام به‌ داخه‌وه‌ به‌ هۆی ئه‌و قه‌یرانه‌ی که‌ ساڵانێکه‌ گیرۆده‌ی بووه‌ و به‌ هۆی نه‌بوونی ئامرازی پێوه‌ندی له‌ گه‌ڵ خه‌ڵک ، چالاکییه‌کانی ته‌نیا له‌ بڵاو کردنه‌وه‌ی هه‌واڵه‌کان و راگه‌یاندنی ده‌فته‌ری سیاسیدا قه‌تیس مایه‌وه‌ . به‌ڵام ئه‌وه‌ی که‌ پتر له‌ هه‌ر شتێک جێی ره‌خنه‌ و گله‌ییه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ ته‌نانه‌ت ته‌شکیلاتی ئوروپای ئه‌و حیزبه‌ ، که‌ له‌ ناو کورده‌ ئێرانییه‌کانی دانیشتووی ئوروپادا خاوه‌نی به‌هێزترین پێگه‌ و رێکخستنه‌ ، هیج جۆره‌ چالاکییه‌ک بۆ پشتیوانی ئه‌م خۆپیشاندانانه‌ ، که‌ بێگوومان له‌ هه‌موو لایه‌ک زیاتر پێوه‌ندی به‌م حیزبه‌ و به‌ ساڵرۆژی شه‌هید بوونی رێبه‌ره‌که‌یه‌وه‌ هه‌بوو ، نه‌کرا . له‌ کاتێکدا که‌ ئه‌م رووداوانه‌ هاوکات بوو له‌ گه‌ڵ خۆپیشاندانه‌کانی ئه‌ندامان و لایه‌نگرانی ئه‌و حیزبه‌ به‌ بۆنه‌ی شه‌هید بوونی دوکتور قاسملوو له‌ وڵاته‌ جۆراوجۆره‌کانی ئوروپا و ئه‌مریکادا، به‌ڵام به‌ داخه‌وه‌ نه‌یانتوانی به‌ یه‌که‌وه‌ گرێی بده‌نه‌وه‌. تازه وا دیاره‌ ئه‌و شۆکه‌ به‌ریداون و‌ بانگه‌وازی یه‌کیتی لاوانی دیموکراتی کوردستانی ئیران بۆ خۆپیشاندان به‌ مه‌به‌ستی پشتیوانی له‌م حه‌ره‌که‌ته‌ی خه‌ڵکی شاری مه‌هاباد بڵاو کراوه‌ته‌وه‌، که‌ به‌ بڕوای من زۆر دره‌نگه‌ .

۴/۲۸/۱۳۸۴

چه‌ند سه‌رنجێک له‌ سه‌ر ناره‌زایه‌تیه‌کانی خه‌ڵکی مه‌هاباد



ئێواره‌ی ڕۆژی شه‌ممه‌، ڕێکه‌وتی 18 ی پووشپه‌ڕ ، 9 ی ژولای، هێزه‌کانی حکوومه‌تی ئێران ته‌قه‌یان له‌ لاوێکی شؤرشگێری شاری مهاباد به‌ ناوی "سه‌ید که‌ماڵی ئه‌سفه‌ره‌م" ناسراو به‌ " شوانه‌ی سه‌ید قادر" کرد و به‌ پێی هێندێک سه‌رچاوه‌ برینداریان کرد و پاشان گرتوویانه‌ و له‌ ژێر ئازار و ئه‌شکه‌نجه‌دا گیانی له‌ ده‌ست داوه‌. جه‌للادانی ره‌ژیم له‌ ژێر زه‌خت و فشاری بنه‌ماڵه‌ی شه‌هید شوانه‌ و کۆمه‌ڵێکی زۆر له‌ هه‌ڤاڵانی شوانه‌ و هاوگه‌ڕه‌که‌کانی له‌ "پشتته‌پ" که‌ به‌ده‌م بنه‌ماڵه‌ی شوانه‌وه‌ چووبوون، دوای تێپه‌ڕینی پتر له‌ بیست و چوار سه‌عات به‌ سه‌ر کاره‌ساتی برینداربوون و گیرانیدا، ته‌رمه‌ شوێندراو و ئه‌شکه‌نجه‌کراوه‌که‌ی له‌ لایه‌ن چه‌کدارانی ره‌ژیم ، ته‌حویلی بنه‌ماڵه‌که‌ی ده‌درێته‌وه‌ و وه‌ک پیشه‌ی هه‌میشه‌ییان، داوای لێده‌که‌ن که‌ ده‌بێ هه‌ر به‌م شه‌وه‌ بینێژن. ئه‌م هه‌واڵه‌ هه‌ر زوو له‌ ناو شاردا ده‌نگ ده‌داته‌وه‌ و خه‌ڵکێکی زۆر بۆ به‌ خاک سپاردنی ته‌رمی شوانه‌ کۆ ده‌بنه‌وه‌ و هه‌ر به‌م شه‌وه‌ که‌سانێکی ئازا هه‌له‌که‌ ده‌قۆزنه‌وه‌ و چه‌ند وێنه‌ له‌ ته‌رمی شه‌قار شه‌قاری شوانه‌ ده‌گرن و له‌ ناو خه‌ڵک و دواتر به‌ ڕێگه‌ی تۆڕی ئینترنیت، به‌ هه‌موو دنیادا بڵاوی ده‌که‌نه‌وه‌. وێنه‌کان ئه‌وه‌نده‌ به‌ ناخۆشی کاره‌ساتی شه‌هید بوونی ئه‌و لاوه‌ و ئه‌شکه‌نجه‌ وه‌حشیانه‌کانی سه‌ر جه‌سته‌ی ئه‌ویان ده‌گێڕایه‌وه‌، که‌ هه‌موو مرۆڤێک توانای بینینی وێنه‌کانی نه‌بوو. هه‌ر ئه‌مه‌ش وایکرد که‌ خه‌ڵک هه‌ر له‌ سه‌ره‌تای بۆنه‌ی به‌ خاک ئه‌سپاردنی ئه‌م لاوه‌ ئازا و چاو نه‌ترسه‌دا، رق و بێزاری خۆیان له‌ حکوومه‌ت و کاربه‌ده‌ستانی دووپات بکه‌نه‌وه‌ و به‌ دانی دروشم و ده‌ربڕینی ناره‌زایه‌تی، بۆنه‌که‌ به‌ره‌و‌ بۆنه‌یه‌کی نیشتمانی و شۆرشگێری بگۆرن و ناره‌زایه‌تی و هاتنه‌ مه‌یدانی خه‌ڵک بۆ رۆژی دواتریش درێژه‌ی کێشا. خه‌ڵک به‌ دار و به‌ر و چه‌قۆ و تفه‌نگ به‌ره‌نگاری حکوومه‌ت بوونه‌وه‌. ئه‌مجاره‌یان ژنانیش به‌ کۆ کرنه‌وه‌ی به‌رد و رشتنی ئاوی کوڵیو له‌ په‌نجه‌ره‌ی ماڵه‌کانیانه‌وه‌ به‌ سه‌ر داگیرکه‌راندا، به‌شداری چالاکییه‌که‌یان کرد. چه‌کدارانی ره‌ژیم به‌ پێچه‌وانه‌ی جاره‌کانی پێشوو ، له‌ چه‌کی گه‌رم که‌متر که‌ڵکیان وه‌رگرت و پتر به‌ گازی فرمێسک ڕێژ، که‌ له‌مێژه‌ بۆته‌ ئاواتێک بۆ گه‌لی ئێمه‌، به‌ره‌نگاری خه‌ڵک بوونه‌وه‌ . ناره‌زایه‌تی و خۆپیشاندانه‌کان له‌ رۆژی 21 ی پووشپه‌ڕدا به‌ گیرانی کۆمه‌ڵێکی زۆر له‌ لاوان پتر په‌ره‌ی گرت و له‌ رۆژی چوارشه‌ممه‌ 22 ی پووشپه‌ڕدا، که‌ ڕێکه‌وتی تیرۆری رێبه‌ری مه‌زنی گه‌لی کورد دوکتور عه‌بدوڕه‌حمانی قاسملوویه‌، گه‌یشته‌ لووتکه‌ و خه‌ڵک به‌ داخستنی دووکانه‌کانیان و نه‌چوونه‌ سه‌ر کار، یاد و بیره‌وه‌ری ئه‌م رێبه‌ره‌ی خۆیان به‌رز راگرت و له‌ هه‌مانکاتدا ره‌نگ و بۆنێکی سیاسیتریان به‌ ناره‌زایه‌تیه‌کان به‌خشی. رۆژانی دواتری ئه‌م خۆپیشاندان و ناره‌زایه‌تییانه‌ که‌ تا رۆژی یه‌کشه‌ممه‌، 28 ی پووشپه‌ڕی خایاند و به‌ گه‌یشتنی هه‌زاران که‌س له‌ هێزه‌ سه‌رکوتکه‌ره‌کانی ره‌ژیم له‌ شاره‌ جۆراوجۆره‌کانه‌وه‌ و به‌ کوژرانی ده‌ره‌جه‌دارێکی سایین قه‌ڵایی و ئاگردانی پانکی سپه‌ی مه‌یدانی حه‌یوانان و بریندار بوون و گیرانی ده‌یان و سه‌دان که‌س له‌ لاوانی شار و له‌ ژێر هه‌ڕه‌شه‌ و گوڕه‌شه‌ی فه‌رمانداری شاردا و به‌ هۆی نه‌بوونی هیچ پشتیوانییه‌کی به‌کرده‌وه‌ی ناوخۆیی و ده‌ره‌کی کۆتایی پێهات .

شوانه‌ کێ بوو، بۆ شه‌هید کرا؟
سه‌ید که‌ماڵی ئه‌سفه‌ره‌م ناسراو به‌ شوانه‌ ، کوری سه‌ید قادر که‌ له‌ بنه‌ڕه‌تدا خه‌ڵکی ئاوایی" کامه‌م" ن، و به‌ دوای کۆچی بنه‌ماڵه‌که‌یان بۆ شاری مهاباد، له‌ 1361دا له‌و شاره‌ خۆڕاگره‌ هاتۆته‌ دنیا و تا پۆلی یه‌کی ناوه‌ندی خوێندووه‌ و دواتر له‌ ته‌ک باوکیدا ده‌ستی به‌ کاری به‌ننایی و قوڕه‌کاری کردووه‌.شوانه‌ وێده‌چێ سه‌ردانی کوردستانی عێراقی کردبێ و سه‌ری له‌ یه‌کێتی شۆڕشگێڕان ده‌رهێنابێ. ئه‌گه‌رچی لا‌یه‌نگرانی په‌که‌که‌ به‌م هه‌واڵه‌ تووڕه‌ن و زوو زوو به‌ ناوی جۆراوجۆری وه‌ک هاوڕێیانی شوانه‌ و شتی وا، ئه‌م ئیددیعایه‌ی یه‌کێتی شۆرشگێران وه‌درۆ ده‌خه‌نه‌وه‌، به‌ڵام به‌ دوای شه‌هید بوونی شوانه‌دا، یه‌کێتی شۆرشگێران، به‌ په‌له‌ راگه‌یه‌ندراوی ده‌رکرد و شوانه‌ی وه‌ک ئه‌ندامێکی خۆی به‌ خه‌ڵک ناساند و به‌ پێچه‌وانه‌ی راگه‌یه‌نه‌کانیتر که‌ تا ئه‌م دواییانه‌ش ناوی ئه‌ویان به‌ هه‌ڵه‌ باس ده‌کرد، ناوی راسته‌قینه‌ی شوانه‌ (سه‌ید که‌ماڵی ئه‌سفه‌ره‌م) و وێنه‌یه‌کی تایبه‌تی ئه‌وی بڵاو کرده‌وه‌ که‌ به‌ بڕوای من شایه‌تی ئیدیعای ئه‌وانه‌. به‌ڵام وێده‌چێ شوانه‌ی شه‌هید ئه‌ندامه‌تی ئه‌وانی نه‌کردبێ و ته‌نیا یارمه‌تی لێوه‌رگرتبن. چونکه‌ وه‌ک باس ده‌کرێ شوانه‌ یه‌کێک له‌ چالاکانی ڕێکخستنی خۆپیشاندانه‌کانی ئه‌م دواییانه‌ی شاری مهاباد به‌ بۆنه‌ جۆراوجۆره‌کانی ؛ نه‌ورۆز و به‌ سه‌رکۆمار بوونی مام جه‌لال و به‌ سه‌رۆک بوونی کاک مه‌سعوود بووه‌ که‌ وه‌ک ده‌زانین زۆربه‌ی ئه‌و خۆپیشاندانانه‌ به‌ دروشمی دژ به‌ ره‌ژیم و لایه‌نگری له‌ حیزبه‌ کوردییه‌کان و که‌سایه‌تییه‌ شه‌هیده‌کانی کوردستان شکاوه‌ته‌وه‌ و تا ئێستا نه‌بیستراوه‌ و نه‌دیتراوه‌ که‌ دروشمێک بۆ پشتیوانی یه‌کێتی شۆرشگێران و یاد کردنێک له‌ شه‌هید" سه‌عیدی یه‌زدانپه‌نا" سه‌رکرده‌ی شه‌هیدی ی.ش.ک. درابێ. هه‌ڵبه‌ت یه‌کێتی شۆرشگێرانیش له‌ راگه‌یه‌ندراوه‌که‌یدا ئه‌و ئیددیعایه‌ی نییه‌.به‌ڵام له‌ پێوه‌ندی شه‌هید بوونی شوانه‌دا، وه‌ک باسکرا، شوانه‌ یه‌کێک‌ له‌ ڕێبه‌ران و رێکخه‌رانی خۆپیشاندانه‌کان بووه‌ و رێکه‌وتی شه‌هید بوونی که‌ به‌ره‌ به‌ری ساڵڕۆژی تیرۆری دوکتور قاسملوویه‌ پتر ئه‌وه‌ ده‌سه‌لمینن که‌ هێزه‌کانی ره‌ژیم بۆ چاوترسێن کردنی خه‌ڵک و به‌رگریکردن له‌ ده‌ربڕینی ناره‌زایه‌تی له‌ لایه‌ن خه‌ڵکه‌وه‌ به‌ بۆنه‌ی ئه‌و ڕۆژه‌ ، که‌ له‌ مێژوی گه‌لی کورد به‌ تایبه‌تی له‌ کوردستانی ئێراندا به‌ رۆژێکی نگریس ناسراوه‌. ره‌ژیم وای لێکداوه‌ته‌وه‌ که‌ خه‌ڵک بۆ هاتنه‌ سه‌رشه‌قام به‌ دوای خۆپیشاندانه‌کانی یه‌ک ساڵی رابردوودا، ترسیان شکاوه‌ و ره‌نگه‌ به‌ بۆنه‌ی ساڵڕۆژی تیرۆری رێبه‌ره‌که‌یان، کاری گه‌وره‌تریش بکه‌ن و هه‌ر بۆیه‌ یه‌کێک له‌ رێکخه‌رانی رێپێوانه‌کانیان ‌به‌ر په‌لامار داوه‌.له‌ لایه‌کی تره‌وه‌ رێکه‌وتی شه‌هید بوونی شوانه‌ هاوکات بوو‌ له‌ گه‌ڵ ده‌ست به‌کار بوونی فه‌رمانده‌ی نوێی هێزه‌ ئینتیزامییه‌کانی ئێران و به‌ره‌ به‌ری ده‌ست به‌کار بوونی سه‌رکۆماری هه‌ڵبژێرێندراوی ئێران، مه‌حموودی ئه‌حمه‌دی نیژاد، که‌ بیره‌وه‌ریه‌کی خۆشی له‌ پێشوازی خه‌ڵکی کوردستان به‌ گشتی و مهاباد به‌ تایبه‌تی له‌ مێشکدا نییه‌. ته‌نانه‌ت له‌ کاتی هه‌ڵبژاردنه‌کاندا یه‌کێک له‌ سندووقه‌کانی ده‌نگدان، ئه‌گه‌رچی ته‌نیا ده‌ ده‌نگی تیدا بوو، به‌ڵام له‌ لایه‌ن شوانه‌ و هه‌ڤاڵانییه‌وه‌ فڕێ درابوو. به‌ر له‌م رووداوه‌ش خه‌ڵک زۆر به‌ دڵنیاییه‌وه‌ چاوه‌ڕوانی شه‌پۆلی رق و تووڕه‌یی ره‌ژیم و سه‌رکۆماره‌ نوێیه‌که‌ی بۆ سه‌ر کوردستان ده‌کرد. به‌ تایبه‌تی که‌ ئه‌حمه‌دینیژاد چ وه‌ک فه‌رمانده‌ی سپای پاسداران له‌ کوردستان و چ وه‌ک یه‌کێک له‌ قاتڵانی دوکتور قاسملوو، ده‌ستی له‌ ناو هه‌موو نه‌هامه‌تییه‌کانی گه‌لی کورد له‌ کوردستانی ئێراندا هه‌بووه‌ و هه‌یه‌.

پێشنیار بۆ پێكهێنانی به‌ره‌ی دیموکراتیکی میللی کورد



رۆژی هه‌ینی ، 24 ی پووشپه‌ڕ ، ڕاگه‌یه‌ندراوێک له‌ ژێر ناوی "به‌ره‌ی یه‌کگرتووی دیموکراتیکی میللی کورد" له‌ لایه‌ن ڕێکخراوی مافی مرۆڤ له‌ کوردستان بڵاو کرایه‌وه‌ که‌ وێڕای ئاماژه‌ به‌ ڕاده‌ی یه‌کجار که‌می به‌شداری خه‌ڵکی کوردستان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کانی ئه‌م داوییه‌ی ئێران و مافه‌ هه‌رده‌م پێشێل کراوه‌کانی گه‌لی کورد ، باس له‌ پێویستی به‌ پراکتیزه‌کردنی بیرۆکه‌ی پێکهێنانی به‌ره‌یه‌کی پێکهاتوو له‌ هه‌موو حیزب و ڕێکخراوه‌ سیاسی و مه‌ده‌نی و کۆمه‌ڵایه‌تی و فه‌رهه‌نگییه‌کانی کوردستان یا خود پێکهێنانی فیدراسیۆنێک له‌ یه‌کگرتن و نه‌ تێکه‌ڵبوون ، کراوه‌. مه‌حه‌ممه‌د سه‌دیقی که‌بوودوه‌ند نووسه‌ری ئه‌م ڕاگه‌یه‌ندراوه‌ ، که‌ سکرتێری ڕێکخراوی مافی مرۆڤ له‌ کوردستانه ، وه‌بیر دێنێته‌وه‌ که‌ له‌م راگه‌یه‌ندراوه‌دا، پێشنیاره‌کانیی هه‌ڵگری بیروڕای تایبه‌تی خۆیه‌تی و ده‌یهه‌وێ به‌م زووانه‌ بانگه‌وازێک بۆ کۆکردنه‌وه‌ی ئیمزای هاوده‌نگانی ئه‌م پیشنیارانه‌ له‌ ناوخۆ و ده‌ره‌وه‌ ، ئاماده‌ بکا.
دویچه‌ وله‌: به‌ڕێز که‌بودوه‌ند ، ئێوه‌ له‌و ڕاگه‌یا‌ندنه‌دا که‌ به‌م دواییه‌ بڵاو کراوه‌ته‌وه‌ ئاماژه‌تان به‌ بایکۆتکردنی هه‌ڵبژاردنه‌کانی ئه‌م دواییه‌ی (ئێران) له‌ کوردستان کردووه‌ که‌ له‌ سه‌ر بنه‌مای بانگه‌وازی حیزب و لایه‌نه‌کان نه‌بووه‌ و پێتان وایه‌ که‌ بۆ به‌ به‌رنامه‌ کردنی ئه‌و بایکۆت و ناره‌زایه‌تییانه‌ ،‌ کوردستان پێویستی به‌ هێزێکی ڕێکخه‌ری باش هه‌یه‌ . ده‌کرێ له‌ سه‌ره‌تادا بفه‌رموون ئه‌و لاوازییانه‌ی ئۆپۆزیسیۆنی ئێستای کوردستان چین که‌ ده‌بێ ئالترناتیوی بۆ بدۆزرێته‌وه‌؟
محه‌ممه‌د سه‌دیقی که‌بودوه‌ند: ده‌بێ بڵێم سه‌ره‌ڕای ئه‌و هه‌موو‌ هه‌وڵ و تێکۆشان و ته‌بلیغات و سیاسه‌ت و ته‌رفه‌نده‌ خه‌ڵک هه‌ڵخه‌ڵه‌تێنه‌رانه‌ی باڵه‌کانی حکوومه‌ت به‌ مه‌به‌ستی ڕاکێشانی خه‌ڵک بۆ سه‌ر سندووقه‌کانی ده‌نگدان، دیتمان که‌ له‌م کاره‌دا سه‌رنه‌که‌وتن. کورده‌کان به‌و هۆیه‌ به‌شدارییان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کاندا نه‌کرد ، چونکه‌ هیچ به‌رژه‌وندیه‌کی تێدا نابینن. له‌ ڕاستیدا به‌شداری نه‌کردنی کورده‌کان له‌ هه‌ڵبژاردندا زۆر ئاگایانه‌ و هۆشیارانه‌ بوو و ئه‌مه‌ ده‌کرێ شێوازێک له‌ ریفراندۆم بێ . کورده‌کان ئه‌گه‌رچی له‌ بواری ئابووریدا هه‌ژارن، به‌ڵام دروشمه‌کانی دابینکردنی بژیوی ژیان و تا ڕاده‌یه‌ک سوسیالیستیانه‌ی کۆنه‌پاڕێزان نه‌یانتوانی ئه‌وان بۆ لای خۆیان ڕاکێشن و له‌ هه‌مانکاتدا به‌ڵێنییه‌کانی دابینکردنی مافی هاوڵاتی و لیبرالیستی و دیموکراسیخوازی ریفۆرمخوازانیش نه‌یانتوانی به‌ره‌و سندووقه‌کانی ده‌نگدانیان به‌ر‌ن. چونکه‌ به‌شداری له‌م هه‌ڵبژاردنانه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ هاوشێوه‌کانیتردا ناتوانێ ویست و خواسته‌کانی ئه‌وان دابین بکا. به‌ بڕوای من کوردان له‌م ئاکامه‌ نیزیک ده‌بنه‌وه‌ که‌ یاسا و پێکهاته‌ یاسایییه‌کانی زاڵ (به‌ سه‌ر ئه‌واندا) له‌ بنه‌ڕه‌تدا نه‌ک مافی ئه‌وان دابین ناکا به‌ڵکو مافیشیان پێ ڕه‌وا نابینێ. هه‌ربۆیه‌ ته‌حریم و به‌شداری نه‌کردنی خه‌ڵک له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کاندا ده‌کرێ ریفراندۆمێک بێ بۆ دانانی وه‌ها یاسا و پێکهاته‌یه‌ک ، به‌ تایبه‌ت پێکهاته‌ی ماف و یاسا بنه‌ڕه‌تییه‌کان. مافی دیاریکردنی چاره‌نووس مافێکه‌ که‌ کوردان ناتوانن وازی لێ بێنن. خه‌بات و تێکۆشانی ده‌یان و سه‌دان ساڵه‌ی ئه‌م گه‌له‌ به‌ڵگه‌ی ئه‌م داوایه‌یه‌. هه‌ڵبه‌ت ئه‌م ته‌حریم و بایکۆته‌ ته‌نیا به‌رهه‌می ویستی ئوپوزیسیۆنی کورد نه‌بوو. ئه‌م حیزب و رێکخراوه‌ کوردییانه‌ له‌ هه‌لومه‌رجی ئێستادا ، به‌ هۆی نه‌بوونی بارودۆخی بانگه‌شه‌یی و ته‌بلیغاتی ، ئه‌ندامیان زۆر نییه‌ و ئه‌ندامانییان زۆر که‌من. به‌ پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی که‌ ده‌ستمان که‌وتوون، به‌شێکی زۆر له‌ خه‌ڵکی کورد، ته‌نانه‌ت ئه‌ندامانی رێکخراوه‌ کوردییه‌کانیش له‌ پێوه‌ندی هه‌ڵبژاردندا ئاگادار نه‌کراون . هه‌ربۆیه‌ ناکرێ بڵێین ته‌حریمی ئوپوزیسیۆن له‌ به‌شداری نه‌کردنی خه‌ڵکدا شوێندانه‌ر بووه‌.
به‌ڵام له‌ پێوه‌ندی خاڵه‌ لاوازه‌کانی، گه‌لی کورد له‌ ئاست هه‌موو گه‌لانی ئێراندا، زۆرلێکراوترین و چه‌وساوه‌ترین گه‌له‌. ئه‌م گه‌له‌ تا ئێستا زۆرترین نرخی داوه‌، به‌ڵام خه‌باته‌که‌ی له‌ بواری رێکخستندا، رێکخراوتر بووه‌. رێکخراو و حیزبه‌ کوردییه‌کان ، له‌ ناو خه‌باتی بزوتنه‌وه‌ی نه‌ته‌وایه‌تیدا چالاکانه‌ ده‌وریان هه‌بووه‌. پێشینه‌ی خه‌باتی به‌شێک له‌م حیزبانه‌ بۆ ده‌یان ساڵ له‌وه‌ پێش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌. ڕێکخستن و رێکخراوه‌ کوردییه‌کان به‌ درێژایی خه‌باتی خۆیان، تووشی گه‌لێک هه‌وراز و نشێو بوون. به‌ڵام زه‌خت و سه‌رکوت و دورخستنه‌وه‌ و کوشتار و ته‌نانه‌ت کوشتنی رێبه‌ره‌کانیان ، به‌داخه‌وه‌ ئه‌وانیان به‌ره‌و توانه‌وه‌ بردووه‌. ئه‌گه‌رچی ده‌توانین له‌ لێکدانه‌وه‌یه‌کی واقیع بینانه‌دا بڵێین که‌ ئه‌وان له‌ ناو خه‌ڵکدا خاوه‌نی پێگه‌ و ویستی خه‌ڵکن ، به‌ڵام چه‌ند به‌ره‌کی و چه‌ند ده‌سته‌یی و ناکۆکییه‌کانی نیوان ئه‌م حیزب و رێکخراوانه‌ و ته‌نانه‌ت ناکۆکییه‌ ناوخۆییه‌کانییان ، ئه‌وانیان به‌ڕاستی به‌ره‌و لاوازی بردووه‌. لێدانی یه‌کتر، یه‌کتر قه‌بووڵ نه‌کردن و جیابوونه‌وه‌ بێ جێیه‌کانی ناوخۆی ئه‌م رێکخراوانه‌، نه‌ک ته‌نیا لاوازی به‌ڵکوو هۆکاری سه‌رکوتی خێراتری ئه‌وان بووه‌.
دویچه‌ وله‌: به‌ سه‌رنجدان به‌و لێکدانه‌وانه‌ی که‌ باسی ده‌که‌ی، ئایا له‌ بنه‌ڕه‌تدا بارودۆخی کۆمه‌ڵایه‌تی و مه‌ده‌نی پێویست له‌ کوردستان بۆ پێکهاتنی فیدراسیۆنێکی یه‌کگرتووی حیزب و لایه‌نه‌کان، که‌ ‌پێشنیاری تۆیه‌، ئاماده‌ کراوه‌؟ ئایا ئه‌و هێز و بارو دۆخه‌ هه‌یه‌ که‌ تۆ باسی ده‌که‌ی تا بتوانن ئه‌و یه‌کیه‌تییه‌ی خواستی تۆیه‌، پێک بێنن؟
مه‌حه‌ممه‌د سه‌دیقی که‌بوودوه‌ند: هه‌لومه‌رجه‌که‌ ده‌بێ له‌ لایه‌ن خه‌ڵکه‌وه‌ پێک بێ و ئاماده‌ بن تا نرخی بۆ بده‌ین. به‌شێک له‌ هه‌ڵسوڕاوانی ناوخۆی وڵات له‌ گه‌ڵ ئه‌م حیزب و رێکخراوانه‌ تا راده‌یه‌ک ئامانج و ستراتیژی هاوبه‌شیان هه‌یه‌. به‌ڵام نه‌بوونی پێوه‌ندی و هاوئاهه‌نگی له‌ گه‌ڵ یه‌کتر و به‌ هێند نه‌گرتنی هێندێک له‌ پرۆژه‌کان، به‌ بۆچوون و تاکتیک و روانگه‌کانیان که‌ هیچ ئاڵوگۆڕ و پێداچوونه‌وه‌یه‌کیان به‌ سه‌ردا نه‌کردووه‌ و پێداگرییان له‌ سه‌ر لێکدانه‌وه‌کانی پێشوویان، یه‌کێک له‌ هۆکاره‌کانی ئه‌م پرژ و بڵاوییه‌یه‌ که‌ هه‌یه‌.
دویچه‌ وله‌: ئایا له‌ مه‌ڕ پێشنیاری تۆ، نموونه‌ی عێراق، ده‌کرێ له‌ به‌ر چاو بگیرێ؟ ئه‌گه‌ر وایه‌، چۆن و به‌ چ جیاوازی و لێکچوونێکه‌وه‌؟
محه‌ممه‌د سه‌دیقی که‌بوودوه‌ند: ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستی ئێوه‌، سیستمی حکوومه‌ته‌، ده‌بێ بڵێم که‌ هه‌ڵبژاردنی سیستمی حکوومه‌ت له‌ ده‌ست خه‌ڵکدایه‌. ئه‌گه‌رچی به‌ بڕوای من سیستمی فیدڕاڵی ده‌توانێ یه‌کێک له‌ رێگاکانی چاره‌سه‌ری کێشه‌ی گه‌لان بێ. به‌ڵام له‌ بابه‌ت دۆخی ئێستای کورده‌کان له‌ عێراق، هه‌رچه‌ند ده‌سکه‌وتی باشیان وه‌ده‌ست هێناوه‌ و ئه‌م پێشکه‌وتنه‌ ده‌توانێ پێشکه‌وتنێکی گه‌وره‌ بێ، به‌ڵام ئه‌وان هه‌ر ئێستا ئاسایشی ته‌واویان نییه‌ و له‌ ژێر هه‌ڕه‌شه‌ی دراوسێکانی کوردستانی ناوخۆشدان. به‌ڵام ئێمه‌ له‌ به‌رامبه‌ردا ئازادیمان نییه‌ و مافمان پێشێل ده‌کرێ و ده‌توانین بڵێین لانی که‌می خه‌ڵک ئاسایشیان
هه‌یه‌.بۆ هه‌ڵسه‌نگاندن نابن.
دویچه‌ وله‌: ئێوه‌ ئاماژه‌تان به‌ پۆتانسیه‌له‌ ناونه‌ته‌وه‌ییه‌کانی له‌ مه‌ڕ مافه‌کان بۆ وه‌گه‌ڕ خستنی خواسته‌ سیاسی و مه‌ده‌نییه‌کانی گه‌لی کورد کردووه‌ . ئه‌م پوتانسیه‌لانه‌ کامانه‌ن؟
محه‌ممه‌د سه‌دیقی که‌بودوه‌ند: کورده‌کان له‌ ئێراندا ده‌بێ خه‌باتیان به‌ شێوازی مه‌ده‌نی و هێمنانه‌‌ به‌ڕێوه‌ ‌ به‌رن و یه‌کبگرن. هه‌موو هه‌ڵسوڕاوانی سیاسی و مه‌ده‌نی و فه‌رهه‌نگی و کۆمه‌ڵایه‌تیه‌کان ده‌توانن له‌م به‌ره‌ گشتگیر و دیموکراتیکه‌دا کۆببنه‌وه‌. ئه‌م به‌ره‌یه‌ ده‌بێ هه‌موو تێکۆشه‌ران و خه‌باتگێڕانی نه‌ته‌وه‌یی و نه‌ته‌وه‌یی- ئایینی له‌ خۆ بگرێ. جا چ له‌ ناوخۆ و چ له‌ ده‌ره‌وه‌، ئه‌م به‌ره‌یه‌ ده‌بێ پێشه‌نگی خه‌باته‌کان بێ. به‌ڵام خه‌باتی ئه‌م به‌ره‌یه‌ ده‌بێ به‌ ته‌واوی مه‌ده‌نی، هێمنانه‌ و شارستانیه‌تانه‌ بێ و به‌ شێوازی ئاشتیخوازانه‌ و پێشکه‌وتووانه‌ و به‌ که‌ڵک وه‌رگرتن له‌ پتانسیه‌له‌ حقوقییه‌کان له‌ ئاستی نێو نه‌ته‌وه‌ییدا و به‌ پاڵپشتی کۆڕ و کۆمه‌ڵه‌ نێونه‌ته‌وه‌ییه‌کانه که‌ ده‌توانین داوای ویست و خواسته‌کانمان بکه‌ین.
دویچه‌ وله‌: به‌ ڕوونی ئایا مه‌به‌ستی ئێوه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ ده‌بێ له‌ رێکخراوی نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان و بنیاته‌ هاوشێوه‌کانی که‌ڵک وه‌ربگیرێ؟
محه‌ممه‌د سه‌دیقی که‌بودوه‌ند: به‌ڵێ، به‌شی زۆری ده‌کرێ ئه‌وه‌ بێ. چاو لێکه‌ن، راگه‌یه‌ندراوی جیهانی مافی مرۆڤ، ڕێکه‌وتنه‌کان و به‌ڵگه‌ نێونه‌ته‌وه‌ییه‌کان،‌ کۆمه‌ڵێک مافیان بۆ که‌مینه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌کان و گه‌لانی ناخودموختار دیاری کردووه‌. بۆ وێنه‌ مافی دیاریکردنی چاره‌نووسی نه‌ته‌وه‌یی. هێنانه‌ ئارای مه‌سه‌له‌ی نه‌ته‌وه‌یی و خواستی کورده‌کان له‌ ناو کۆڕ و کۆبوونه‌وه‌کانی دنیا و به‌ دواداچوونیان، ده‌کرێ به‌ هێنانه‌‌ مه‌یدانی به‌ کۆمه‌ڵ ، ئه‌م پلانانه‌ به‌ شێوازێکی ته‌واو مه‌ده‌نیانه‌ و ئاشتیخوازانه‌، ببێته‌ به‌شی سه‌ره‌کی چالاکییه‌کانی به‌ره‌.
دویچه‌ وله‌: ده‌کرێ پتر باسی پلانی دامه‌زراندنی پارلمانی کورده‌کانی ئێران بکه‌ن؟
محه‌ممه‌دسه‌دیقی که‌بوودوه‌ند: پارلمان ده‌کرێ له‌ لایه‌ن خه‌ڵکه‌وه‌ هه‌ڵبژێردرێ و هه‌م ده‌کرێ له‌و به‌ره‌یه‌ بێ، که‌ پێک دێ. ڕه‌نگه‌ ئه‌گه‌ر هه‌لومه‌رجه‌که‌ له‌ بار بێ، بتوانێ له‌ ناوخۆی ئێرانیشدا بێ بۆ ئه‌وه‌ی نوێنه‌ران بتوانن مافه‌کانی خه‌ڵک و ویست و خواسته‌کانیان به‌ شێوازێک که‌ بکرێ له‌ به‌شه‌کانی حقوقی نێونه‌ته‌وه‌ییدا بگونجێندرێ و بۆ به‌دواداچوونی، به‌و‌ به‌ره‌یه‌‌ی بسپێرن.
دویچه‌ وله‌: ئایا پێشنیاری پێکهێنانی به‌ره‌ی یه‌کگرتووی دیموکراتیکی میللی کورد، پێوه‌ندی به‌ خۆتانه‌وه هه‌یه‌‌ یا رێکخراوی مافی مرۆڤ له‌ کوردستان؟
محه‌ممه‌دسه‌دیقی که‌بودوه‌ند: ئه‌مه‌ پێشنیاری تایبه‌تی خۆمه‌. رێکخراوی مافی مرۆڤ رێکخراوێکی غه‌یره‌ سیاسیه‌ و له‌ هه‌مانکاتدا به‌رگری له‌ هه‌ر پلانێک بۆ دابینکردنی مافه‌کانی گه‌لی کورد ده‌کا.
هه‌روه‌ها پارێزه‌ری ماف و ئازادییه‌ سیاسی و ئایینیه‌کانی خه‌ڵکیشه‌.
................................................................................................................
سه‌رچاوه‌: دویچه‌ وله‌http://www2.dw-world.de/persian/iran/1.147272.1.html
------------------------------------------------------------------------------------
په‌یوه‌ندی؛
ڕێکخراوی مافی مرۆڤی کوردستان http://www.rmmk.org

۲/۲۲/۱۳۸۴

ئه‌ستێره‌ی گه‌لاوێژ

دەیان ساڵه‌ و هه‌موو ساڵێ له‌م رۆژه‌دا
ئه‌ستێره‌یه‌ک له‌ ئاسمانی کوردستانا ده‌ر‌ده‌که‌وێ و
به‌ درێژی ساڵ؛ نوور هاوێژه‌
دەیان ساڵه‌
ئه‌م ئه‌ستێره‌
بۆ جوتیاران خه‌له‌و خه‌رمان
بۆ قوتابیان نووری کتێب
بۆ هه‌ژاران له‌تی نان و
لەسەر دوژمن شه‌خته‌ ڕێژه‌.


ئه‌م ئه‌ستێره‌
گه‌رچی شه‌مشه‌مه‌ کوێره‌کان لێی ڕاده‌که‌ن
به‌ڵام رووناکی شه‌وانی نوته‌ک و تاڵ و درێژه.‌

دەیان ساڵه‌ و
هه‌موو ساڵێ له‌م رؤژه‌دا
بسکی دارگوێزی شۆڕه‌ژن 

                 عه‌تر رێژه‌
چیا به‌ قامکی بناگوێی
                 سروود بێژه‌
شه‌قام به‌ ده‌سره‌ی ناو ده‌ستی
چۆپی کێشه‌‌ و
کانی به‌ گه‌ڕی ڕه‌شبه‌ڵه‌ک
                خه‌فه‌ت نێژه‌.

دەیان ساڵه‌و
هه‌موو ساڵێ له‌م ڕۆژه‌دا
سنه‌م سه‌راپا ئارێژه‌
زام به‌ زامی مه‌هابادم پێی ساڕێژه‌
سه‌قزم به‌ جه‌سته‌ و خوێنی لاوه‌کانی
وه‌ک هه‌میشه‌ نه‌مام نێژه‌
کرماشانم
له‌ سه‌ر لووتکه‌ی بێستوونه‌وه‌
بانگه‌وازی مه‌ریوان و ورمێ ده‌کا؛
ده‌ زوو هه‌ستن هاوڕێیانم

ئه‌مڕۆ جێژنی بیست و پێنجی گه‌لاوێژە..


بابەتی نوێ:

حیزب وەک سەنتەر، ستراتژیی حیزب وەک سەنتێز

سەردەمی ئێستا، سەردەمی بەئاگاهاتنەوەی هەرچی زیاتری نەتەوە بندەستەکانە. سەردەمی ‏هەوڵدانی بە کۆمەڵی کۆمەڵگا ژێردەستەکان بۆ سڕینەوەی سێبەری دا...