۱/۱۸/۱۴۰۲

ژاکاوێک بە شێعری گەشەوە


نێوەڕاستەکانی دەیەی شەستی هەتاوی، منیش لەو مەدرەسەیە دەمخوێند کە ئەو دوو پۆل لەپێش منەوە بوو. مەدرەسەی ١٧ی شەهریوەر لە گەڕەکی سێ‌ئاشانی مەهاباد. من ساڵی یەکەمی ناوەندی و ئەو ساڵی سێهەم بوو. لەگەڵ کاکم هاوکلاس و دەستەبرا بوون. هاوناویش بوون. زۆر ڕۆژان کاکم تا بەر دەرگای ماڵێیانی لەگەڵ دەچوو. جاری واش بوو دەچوو سەردانی دەکرد و دەرسەکانی بۆ دەخوێندەوە. دەیگوت کەمتر وا هەیە دوو جاری بۆ بخوێنمەوە و یەک جار بەسە بۆ ئەوەی لەبەری کا و لەبیری بێ.

یەکەم جار ڕەنگە ساڵێک یان دوو ساڵ دواتر بوو کە بە هۆی هاوڕێکانمەوە بە ئاودەنگی قسەم لەگەڵ کرد. زۆر زوو هەستی بە ئاشنابوونی دەنگم کرد و هەڵیدا کە برای ناسری هاوڕێی ئەوم! مرۆڤێکی ڕەزا سووک، قسەخۆش و خۆماڵی بوو. ئەویش وەک من منداڵی لادێ بوو. لەدایکبووی بەردەڕەشانی گوڵاویاغای سەر جادەی مەهاباد-میاندواو. تا پۆلی سێی سەرەتایی چاوەکانی مابوون و ژیانی ساکار و سروشتی دڵڕفێنی لادێی دیتبوو. هەر ئەو ماوە کەمەی تەمەن شوێنی لەسەر هزر و هەستی بە جێ هێشتبوو.

دەیانگوت شاعیرە. من چم لێ نەبیستبوو و لێم نەخوێندبۆوە بەڵام هەر ئەو ساڵانە لە یەکێک لە ژمارە سەرەتاکانی سروەدا شێعرێکی چاپ بوو. شێعرێکی جوان و دڵگیر بوو. دواتر ناوبانگی ئەدەبی بەرز بۆوە. ناسناوی شێعریی ژاکاو بوو. شاعیرێک کە سەرەڕای نابینایی، جوانی ناس و جوانی نووس و جوان نووس بوو. هاوکات شاعیرێکی شۆڕشگێڕ و تا سەر ئێسقان کوردپەروەر و نیشتمانخۆشەویست. لە دۆخی دیکتاتۆری و داگیرکراویی وڵاتدا ئازایەتی بە شێعرەکانییەوە دیار بوو؛

ئەی هەوری لێڵ و ڕەشی وڵات و دیارەڪەم

واز بێنە بڕۆ بۆچی بوویە چەتری شارەڪەم؟

لاچۆ لە ئاسمانی من و چڵڪنی مەڪە

با دەرڪەوێ هەتاوی بەتینی بەهارەڪەم

شاڵاوی تەرزە مەڕێژە سەر خونچەڪانی من

چاوی ڕەشی لێ سوور بووە با نەگری یارەڪەم

ئەی هەوری مەینەت‌وغەزەب حاشا پەڵەم نەویست

بە بروسڪە مەسووتێنە هەموو لالە زارەڪەم

بە گرمە گرم بۆوا بەری ئاسۆت لێگرتووم

ڕۆژ بەردە با بڕەوێ مەینەت و پەژارەڪەم

با سەقر و باز و هەڵۆ لە گەرمێنێ بێنەوە

ڕەش هەڵبگێڕن ڕژد و تەلانی هەوارەڪەم

با ڪوردە خێڵەڪی ڕوو بە سامڕەند بڪەونە ڕێ

ڪەو دەنگی شادی هەڵێنێ لەبەر پەسارەڪەم

ئەی هەوری لێڵ و ڕەشی وڵات و دیارەڪەم

نامانهەوێی بڕۆ لە ئاسمانی شارەڪەم

شێعری "قەندیل"ی یەک لەو شێعرە بەرزانە بوو کە هەستی شۆڕشگێڕیی ئەوی زیاتر بە گوێی شۆڕشگێڕان گەیاند:

قەندیل دەڵێ من سەر بە تەمم قەندیلم

تا خێڵی کوڕانم دەگەنێ هەر دیلم

زۆر هەوری دەبابەم بە سەرا هەڵدەتەقێ

زۆر تیری نەیاران لە دڵم هەڵدەچەقێ

زۆر دەکشێ بە سەرما سێبەری داڵاشان

زۆر دەڕژێ بە سەرما پەڵە خوێنی لاشان

زۆر شەو بە برینداری لە خەو هەستاوم

هەر بەرزە قەڵای کوردم و راوەستاوم

ئەو جۆگەلە ئاوەی کە لە من ڕادەخوشێ

ڕۆڵەی گەلە وەک سوجدە لەبۆی ڕادەکشێ

کاتێ سەری زاماری لە کۆشی خۆمە

شەو تاکوو بەیان بۆ کوڕی خۆم لۆلۆمە

هۆ دوندی کەلیخانی ڕنووپۆشی بەسام

یادم کە لە ژێر هەوری دەبابان عەبەسام

دڵ کەوتووە و هێــزم نییە بیلاوێنم

سەد ڕۆستەمە کوژراوە لە سەر داوێنم

من باوکم و دڵ بە خەم و ئاواره

چوار خێڵی کوڕانی بێبەشم لێ دیارە

نەورۆزی ڕەهایی و هەڕەتی هاتی من

ڕۆڵەم دەوێ بینووسێ بەسەرهاتی من

ژاکاو شارەزایی و تواناییەکی کەموێنەی لە نووسینی شێعر بە هەردوو شێوەی کلاسیک و نوێ هەبوو. بەشێک لە شێعرەکانی وەکو "کانی" کە هونەرمەندان ئاوازیان لەسەر دانا و گوتیانەوە، ناوبانگی ئەویان پتر بە گوێی کوردستانیان گەیاند:

هەر کاتێ دەکەومە بیری ئاواتی ڕۆژانی جوانی

بۆ ساڕێژی زامەکانم بە تەنیا دێمە سەر کانی

زووخاوی دڵ هەڵدەڕێژم بۆ وردە شەپۆلەکانی

ئەو بەستەیەی بۆ دەخوێنم بە لاوک یا بە گۆرانی:

کانی، کانی

تۆ جێژوانی دڵدارانی

تۆ ئاوێنەی ئاسمانی

خوێنی جەرگی چیا سەخت و بەرزەکانی

خۆزگە ئەوەی من دەیزانم، تۆش بیزانی

کانی، کانی

تۆ ئەسرینی هەورەکانی

دەزانی بۆ خۆشم دەوێی؟

شاعیرکوژێک وەک تۆ دەچێ چاوەکانی

دەزانی بۆ زۆر دێمە لات؟

چون لە لای تۆ بەجێ ماون جێ‌پێکانی

کانی، کانی

تۆ شاهیدی پشکووتنی ئەوینێکی ئاسمانیی

قاتڵی من لە تۆیدا شوشت پەنجەکانی

خوێنی دڵم تکاوە نێو ئاوی کانی

بەدەم بزەی ئەوینەوە دەمردم و نەمدەزانی.

ئەمڕۆ سێ ساڵ بەسەر کۆچی کاک ناسری ئاغابرادا تێپەڕی. کۆچێک کە بەڕاستی زۆر زوو و ناوادە بوو. کۆچی مرۆڤێکی زانا، شاعیرێکی بە توانا و کوردێکی پاک و ڕاستەقین. خەسارێک بوو کە لە کورد و لە ئەدەب و لە شێعری کوردستان کەوت.

بە دڵنیاییەوە یادی کاک ناسر بۆ هەمیشە بە بەرزی و بە نەمری لەنێو گەلەکەیدا دەمێنێتەوە



بابەتی نوێ:

سوججەی سوور

لە کوردستان جۆرێک ماری ڕەنگ سووری کاڵ یان ئاڵ هەیە کە ماری سجە، سوجە یان سوججەی سوور و هەروەها "شیلە" ماریشی پێ دەگوترێ. مارەکە بێ...