۶/۰۵/۱۴۰۱

پازار و سەحەری بەختی کورد


ماوەیەکی زۆر نەبوو لە ڕێی تۆڕی فەیسبووکەوە هەرەوەزی پێشکڕینی "گەنجی سەر بە مۆر"مان بەڕێوە بردبوو کە لە لایەن دوو دۆستی بەڕێزەوە (ئاسۆ خەبات و محەممەد ڕەشیدی) بابەتی کۆکردنەوەی یارمەتی بۆ کتێبێکی دیکە هاتە ئاراوە؛ خاتوونێک لە شاری سنە فەرهەنگی ڕەنگی کوردەواری نووسیوە کە دەیان هەزار وشە دە خۆ دەگرێ و لە نۆ یان دە بەرگدا ئامادەی چاپی کردووە". هەر زوو بە مێشکمدا هات کە پێویست دەکا هەرەوەزێک لە گوێن ئەوەی بۆ گەنجی سەر بە مۆرمان کرد، بۆ ئەم بەرهەمەش بکەین. بەڵام بە داخەوە گومان خرا سەر کارەکە و پێشوازیەکە وا نەبوو. لە گەڵ دۆستی بەڕێزم کاک شوانە ڕزگەیی کە بۆ کاری ئاوا هەمیشە تێدایە، بابەتەکەم باس کرد. وەک هەمیشە بە پێشوازی پشێنیارەکەمەوە هات و بڕیارمان دا هەر کاممان پشکی خۆمان بۆ پێش کڕینی کتێبەکە دانێین. کارەکەمان کرد بەڵام ماوەی زۆر هەر وا تێپەڕ دەبوو و خەبەرێک لە چاپی فەرهەنگەکە نەبوو. ڕاستیی کارەکە هەر جار نا جارێ لە سەر تۆڕی فەیسبووک لە لایەن بەڕێزانێکی خاوەن قەڵەم دەدرایە بەر گاڵتە و گەپ و "تۆفانی پێکەنین". لە بیرمە پۆستێکی بەو شێوەیە گاڵتە و پێکەنینی زۆری لە سەر کرا؛ باشە چۆن کورد حەفتا هەزار وشەی بۆ ڕەنگ هەیە؟! من هیچ قسەیەکم بۆ بەرگری لێ کردن پێ نەبوو و ناچار بووم بێدەنگ بم.
نایشارمەوە ئەو قسانە دڵی من و ڕەنگە زۆر کەسی دیکەشیان کرمێ دەکرد. چەند جار بە شەرمەوە پرسیاری چارەنووسی فەرهەنگەکەم لە دۆستانی بەڕێزم ئاسۆ خەبات و محەممەد ڕەشیدی دەکرد و وڵامی دڵخۆشکەرانەی ئەوانم بۆ کاک شوانەش دەناردەوە. ئەو پووڵەی کە بۆ پێشکڕینی کتێبەکەمان ناردبوو، زۆر نەبوو بەڵام هەم ئەوە کە لە ژیانمدا ڕقی زۆرم لە کەڵکاوەژۆ کردنی هەستی ئینسانەکان هەیە و هەمیش بە خۆمەوە، کەسێکی دیکەم بۆ یارمەتی ڕاکێشابوو، نیگەران بووم. دیارە ئەوانە تەنیا کەس نەبوون کە لۆمەی پشتیوانانیان دەکرد و گەڵتەیان بەو کارە گەورەیەی ئەو خاتوونە بەڕێزە دەکرد. یای شەهلا دەباغی کە پێشەکی بۆ فەرهەنگەکە نووسیوە دەڵێ؛ "...بیرم لە سێزدە ساڵ عەوداڵی و دێ بە دێ گەڕانی ژنێک لە زۆربەی ناوچەکانی نیشتمان کرد کە تاڵی ژاری ڕەنج و لاتاوی بە گیان کڕیوە، ئەویش لە پێناو ئەوینێک، ئەوینێکی گەورە بە ڕەنگ و وشە. ئەوین بە نیشتمانێکی ڕەنگاوڕەنگ."
تا سەرەنجام دوای نیزیک بە دە مانگ، کاک محەممەد ڕەشیدی لینکی چاپخانەی زانکۆی سەلاحەدینی بۆ ناردم و مزگێنیی لە ژێر چاپ هاتنە دەری فەرهەنگەکەی پێ دام.
پازار بەرهەمی سێزدە ساڵ گەڕان و چەرمەسەری، ماندووبوون و شەونخوونیی خاتوونێکی کوردە. خاتوو سەحەر مۆعێزی. ئەو لە پێناو بە ئەنجام گەیاندنی ئەو کارەیدا ئەوەندەی توانیویەتی گوند و شار و ناوچەکانی کوردستان گەڕاوە. هەر لە باشووریترین شوێنی کوردستانەوە تا باکوور. لە ڕۆژهەڵاتەوە تا ڕۆژئاوا. تەنانەت ڕێگای بۆ وەرگرتنی وشە لە کوردەکانی سوودان و قەوقازیش دۆزیوەتەوە. لەو گەڕان و هەڵوەدابوونەیدا بە دوای وشەی کوردی، بۆ ئەوەی وەک کچێکی کورد قسەی نەیەتەوە سەر، گوند و دایکیشی بە دوای خۆیدا پەلکێش کردووە. کەوتوونەتە بەر پەلاماری سەگان، لە بەفر و سەرمادا گیریان کردووە، تووشی نەخۆشی و بێهۆشی هاتوون و زۆر چەرمەسەریی دیکەیان دیتووە و چێشتووە. بەڵام ئەو لە پێناو وشە ڕەنگاڵەییەکانی زمانی کوردیدا لە هیچکام لەو تەنگ و چەڵەمانە نەپرینگاوەتەوە. تا سەرەنجام کارەکەی بە ئاکام گەیاند. بەرهەمێک کە بە بڕوای ئەوانەی دیتوویانە و پێیداچوونەتەوە، کارێکە کارستان. کە کارێکی ئاوا دەبینم، بە خۆم دەڵێم گەلێک و زمانەکەی کە لە هەموو لاوە کەوتووەتە ژێر هەرەشەی داگیرکەران مەگەر هەر بە فیداکاریی ڕۆڵەی ئاوای خۆی بپارێزرێ. تێکۆشانی کەسانی وەک سەحەر و پازارەکەی لە ڕاستیدا بەختی کورد و زمانی کوردین.
ئێستا کە پازار چاپ بووە، هیچ بۆم گرینگ نییە فەرهەنگەکەم بە دەست دەگا یان ناگا. ئەوەی بۆم گرینگە هەر بەو جۆرە چاپ بووە کە پێشتر ئەو خاتوونە گفتی دابوو. تا ئێستا چەندان نووسەر و خاوەن هزر ڕایان لە سەری نووسیوە و دەستخۆشییان پێ گوتووە. خاتوو شەهلا دەباغی پێشەکییەکی جوان و تەسەلی بۆ نووسیوە. بە ناوبانگترین زانکۆی کوردستان چاپی کردووە. ئەوانە هەموو ڕوونبوونەوەی سەداقەت و پاکیی ئەو خاتوونە بەڕێزەن لە کارەکەیدا. ئێستاش لەوە پەشیمانم کە بۆ هاوکاریی زیاترم نەکرد تا زووتر و کەم دەردیسەرتر ئەو گەنجینە بە نرخەی چاپ بکا.
یای سەحەری بەڕێز! پیرۆزباییت پێ دەڵێم

بابەتی نوێ:

سوججەی سوور

لە کوردستان جۆرێک ماری ڕەنگ سووری کاڵ یان ئاڵ هەیە کە ماری سجە، سوجە یان سوججەی سوور و هەروەها "شیلە" ماریشی پێ دەگوترێ. مارەکە بێ...